Τα στελέχη

Είναι τόσο λίγα τα στελέχη των τραπεζών και όλων εκείνων των επιχειρήσεων και επιχειρημάτων που προσπορίζονται χρήμα κάθε μορφής και υπόστασης! Τόσο ικανοποιημένα την ώρα που ζητιανεύουν τη φτώχεια σου. Μ' ένα τεράστιο χαμόγελο. Με τη φωνή του τυπικού θανάτου. Του δικού τους. Με τη βαριά οσμή της ανετίλας και την αποφορά των αμετακίνητων πεποιθήσεων που ξέρει από θάνατο. Τον δικό τους. Και γελάνε με γέλιο καμωμένο από μαστίγιο πάνω από γελοίες γραβάτες, πάνω από ανοίκειες οικειότητες.

Πάνω από τους τάφους τους, εν τέλει, αφού δεν ξέρουν το εξής απλό μαφιόζικο ρητό: "Η κούνια του καθενός κρέμεται πάνω από τον τάφο του". Νεογνά μιας κακομαθημένης πραγματικότητας -τα στελέχη όλων των τραπεζών της μοναστικής ζωής του κέρδους-, ούτε που υποψιάζονται τη γελοία τους ματαιότητα φιλοδοξώντας και φιλοτεχνώντας το σκοτάδι τους. Και το θεωρούν υψηλή εμβάθυνση στα ιερά μυστικά του πραγματισμού. Αλλά δεν γνωρίζουν ότι στην εν ζωή κηδεία τους (την ώρα που ζητιανεύουν για λίγη φτώχεια παραπάνω, για λίγη σκλαβιά την άλλων, που είναι ακριβώς η δική τους σκλαβιά), δεν γνωρίζουν αυτοί οι περιφρονητικοί ότι τους κηδεύει ο ίδιος ο Διονύσιος Σολωμός επειδή δεν καταδέχεται να ρίξει στην ακηδία τα έρμα τ' αποβράσματα της ζώσας, ζείδωρης, ζωής. Δεν τους μιλάει ο Σολωμός. Για την ελευθερία ενδιαφέρεται ο μέγας Ρομαντικός, όχι για τα ανάπηρα κακέκτυπα του Διαφωτισμού που πηγαίνουν οικειοθελώς να λοβοτομηθούν. Και μιλάει -ο Σολωμός- σε άλλους, μήπως και δούνε οι επαίτες την όραση και μήπως ακούσουνε την ακοή. Και λέει: "Κοιτάς του ρόδου τη λαμπρή πρώτη χαρά του ήλιου./ Ναι πρώτη, αλλ' όμως δεύτερη από το πρόσωπό σου".

Το πρόσωπό σου. Το πρόσωπο. Το πρώτο γεγονός που είναι το πρόσωπό σου. Κανένας όμως επαίτης δεν ξέρει τι θα πει πρόσωπο. Το τι και το ποιο υλικό αναφαίνεται στο πρόσωπο. Α, στελέχη όλων των τραπεζών, που δεν γνωρίζετε και δεν αναγνωρίζετε. Α, πωλητές του αδιανόητου. Α, μπουλουξήδες της διαφημιζόμενης δυστυχίας και την ίδια στιγμή τσαρλατάνοι της ξεπουλημένης ευτυχίας. Α, τέρατα. Πού θα κοιμηθούν απόψε οι μανάδες σας; Όλες οι μανάδες που σας μεγάλωσαν κάνοντας γάλα ακόμα και το χιόνι, κάνοντας χυμό ακόμα και τα κύματα. Πού θα κοιμηθείτε κι εσείς απόψε, που έχετε ξεχάσει τις μανάδες σας και που τις παίρνει ο ύπνος μέσα στη δικιά σας αμνησία; Οι μανάδες που σας μεγάλωσαν και τώρα εσείς τις θάβετε χωρίς δάκρυ. Βλέπεις, εκεί η ζητιανιά δεν πιάνει τόπο. Α, στελέχη, στελέχη. Είστε νεκροί με τις νεκρές μανάδες σας, με τις νεκρές γραβάτες σας να σαλεύουν πιο πέρα από τη βραδύτητα μέσα στον εφιάλτη. Κανείς πατέρας δεν κυματίζει εκεί, στελέχη μου. Κλοσάρ μέσα στην ισχύ των αφεντικών σας. Εκπρόσωποι του πιο άγριου πλουτισμού (όχι του πλούτου, γιατί ο πλούτος δεν είναι κατοχή, είναι σύλληψη) που είναι η αρπαγή του αποθησαυρίσματος του κάθε ανθρώπου. Α, στελέχη, στελέχη.

Όλων των οργανισμών του πλουτισμού. Α, χρηματιζόμενοι από τη σπατάλη της ζωής στις τράπεζες, στα μοναστήρια, στον στρατό, στα κόμματα (όλα τα κόμματα), στις εταιρείες, στα σπίτια, στην εκκλησία, στους κολυμβητικούς συλλόγους, στους ορειβατικούς, στον εγκληματία πρωταθλητισμό, στα αρχαία ελληνικά, στα υπόγεια της γενναιότητας, στα ναρκωμένα βράδια και στα εύθρυπτα πρωινά. Παντού: Στην οικογένεια που πάντα θέλει το κέρδος. Α, στελέχη της ίδιας οικογένειας από την Ιαπωνία μέχρι την απονία των spreads και των off shore. Α, στελέχη που κρύβεστε πίσω από ένα πουκάμισο. Κι από κάτω να τρέχει το δέρμα. Το παλίμψηστο της ψυχής. Α, στελέχη με το χαλύβδινο χέρι της επαιτείας και το βαμβακερό βήμα της επέλασης χωρίς σημαίες, χωρίς τιμή, χωρίς αξιοπρέπεια.

Πράγματι. Ο κάθε εφιάλτης έχει το στελεχικό δυναμικό που του αξίζει: Ανώνυμοι της πιο βαριάς ανωνυμίας, της δίχως πρόσωπο. Με τη μέση υγρή και το βλέμμα στεγνό και επομένως εύκολο να διαρραγεί σε όλο του το μήκος και το πλάτος: από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα μέχρι τις συντεταγμένες εκείνης της ανήκουστης ζωής σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, που είναι η δική σας ζωή.

Ωραία που είναι η ανήκουστη ζωή, μιας ανήκουστης ιεραρχίας, χτισμένης με λιθαράκια τού τίποτα, φτιάχνοντας με κόπο, με βάσανο, με ιδρώτα του μυαλού, με θέληση απώλειας αισθημάτων, την παραδείσια σκάλα της ιεραρχίας, προς την κορυφή μιας τιποτένιας επιτυχίας. Εκεί όπου ό,τι λάμπει είναι χρυσός και μόνο χρυσός. Ω, ναι, χρυσός από χρυσάφι της ανθρωποθυσίας. Θυτών και θυμάτων, ζεμένων στην ίδια θηριωδία της προσφοράς και της ζήτησης, στον υγιή ανταγωνισμό της επαιτείας για λίγο φόβο παραπάνω, για λίγη φτώχεια παραπάνω με κυμαινόμενο επιτόκιο θανάτου, με προσφορές για κατάθεση ζωής, αρκεί να είναι κλειστή η κατάθεση, αρκεί ολόκληρη η ζωή (της μεταθανάτιας ευσεβώς περιλαμβανομένης) να γίνει προϊόν που μετέχει -ισοτίμως, βέβαια, περί αυτού δεν χωράει αμφιβολία- στις περίφημες αγορές.

Και πάντοτε υπάρχουν συμφέρουσες προτάσεις και διαρκώς νέα προϊόντα για όσους καταθέτουν (ή δανείζονται, βεβαίως) το προϊόν που λέγεται ζωή στις τράπεζες της κάθε ιδέας και της κάθε ιδεοληψίας. Διότι περί αυτού πρόκειται: για ανταλλαγή προϊόντων με τα στελέχη ως μεσάζοντες να παίρνουν το διάφορο και την γκανιότα: από τη μια η ζωή του καθενός και από την άλλη το προϊόν της κατάθεσής του. Αν, τώρα, η ζωή αποσυρθεί, παύσει δηλαδή το ρευστό της στην ανταλλαγή, η συμφωνία χαλάει. Αυτό φυσικά επ' ουδενί σημαίνει στάση εμπορίου. Η κάθε τράπεζα έχει κι άλλα, όλο και πιο ευφάνταστα, λεόντεια προϊόντα. Αρκεί να μη φύγεις. Αρκεί να πείθεσαι πάντοτε ότι ο Θεός υπάρχει. Και ότι κατοικεί στο χαμόγελο των στελεχών.
Καναβούρης Κ.



Διαβάστε περισσότερα...

Οικονομία των ομότιμων δικτύων (p2p)

“Στα ομότιμα δίκτυα (p2p) καθένας προσφέρει στην κοινότητα κατά τις δυνατότητές του και λαμβάνει κατά τις ανάγκες του” λέει ο Michael Bauwens, ανθρωπολόγος, θεωρητικός του p2p foundation, που έχει επηρεάσει με τα γραπτά του, τα πειρατικά κομματα που εμφανίζονται στις περισσότερες ευρωπαϊκες χώρες πλέον υπερασπιζόμενα την “ελεύθερη κουλτούρα”.

Η συνάντηση μαζί του έγινε την Τρίτη το βράδυ στα εξάρχεια, λίγο πριν φύγει απο τη χώρα μας μεταξύ λίγων φίλων απο ριζοσπαστικούς, κινηματικούς χώρους με σκοπό να διερευνήσουμε αν η θεωρία της ομότιμης οικονομίας συνδέεται με τις θεωρίες της αριστεράς. Η σύλληψη των διαχειριστών του δικτύου gamato.info έκαναν στα μάτια μας σχεδόν επιτακτική τη συζήτηση μαζί του. Έτσι, όταν εκδήλωσε την επιθυμία, μέσω του ελληνικού παραρτήματος του ιδρύματος, δεν το σκεφτήκαμε καθόλου.

Ο Bauwens βλέπει δίπλα στην κρατικά ελεγχόμενη ή την εταιρική οικονομία μια τρίτη μορφή, αυτήν της κοινωνικής οικονομίας, που στηρίζεται σε αυτό που ο Μπουρντιέ ονομάζει κοινωνικό κεφάλαιο, ήτοι “το σύνολο των πραγματικών ή συμβολικών πόρων οι οποίοι συνδέονται με πολλαπλά δίκτυα, που διατηρούνται στο χρόνο και συσχετίζονται με εν πολλοίς θεσμοθετημένες σχέσεις αμοιβαίας αποδοχής και αναγνώρισης”. Η θεωρία των ομότιμων δικτύων ειναι η μετατροπή αυτού του κεφαλαίου σε παραγωγικό - οικονομικό χάρη στις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο.

Μερικά παραδέιγματα: Η Wikipedia, η εγκυκλοπαίδεια που έχει εκτοπίσει (τουλάχιστον από το διαδίκτυο) κάθε εμπορική εκδοχή εγκυκλοπαίδειας. Συγγράφεται από πολίτες ή μικρές ομάδες που αυτοελέγχονται χωρίς κανένα κριτήριο διάκρισης. Η αγορά λογισμικού, αναπτύσσεται όλο και περισσότερο με ελεύθερα από πατέντες προγράμματα (firefox, vlc player, ubuntu linux κ.ο.κ.). Ομότιμοι παραγωγοί (προγραμματιστές, κοινότητες, μικρές η μεγαλύτερες εταιρίες) καθιστούν “κοινόκτητο” το αποτέλεσμα της δουλειάς τους και στηρίζουν την οικονομική τους επιβίωση σε περιφερειακές δραστηριότητες. Το μοντέλο επεκτείνεται, ώστε να βλέπουμε πια, στη Δυτική τουλάχιστον Ευρώπη, προγράμματα κατασκευής “ανοικτών” αυτοκινήτων, περιφερειακών συστημάτων για υπολογιστές, ενώ “ξαναγεννάει” την ιδέα της ανοικτής εκπαίδευσης.

Τα πράγματα δυσκολεύουν στην αγορά πολιτισμού (μουσική, ταινίες) και τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας. Ενω τα p2p δίκτυα μοιράζονται δίκαια τα προϊόντα αυτά μεταξύ των μελών της κοινότητας (κατά τις ανάγκες του ο καθένας), δεν παράγουν αντίστοιχα. Οι προσπάθειες που γίνονται μέσω των αδειών creative commons για παραγωγή δημόσιων έργων πολιτισμού δεν έχει επηρεάσει ακόμα την πλειοψηφία των καλλιτεχνών.

Μια εναλλακτική κοινωνική πολιτιστική οικονομία σκοντάφτει στους “φεουδαρχικούς” νόμους που διέπουν την αγορά, με τα διαρκώς επεκτεινόμενα χρονικά όρια κτήσης πνευματικών δικαιωμάτων (προτού τα έργα αυτά επιστρέψουν δηλαδή ελεύθερα στην κοινωνία) και τους όρους που απαγορεύουν στον αγοραστή να τα χρησιμοποιήσει όπως επιθυμεί (να τα μοιραστεί).

Ένα πρόβλημα που παρουσιάζει η θεωρία p2p είναι οτι αποδέχεται την ύπαρξη εταιρειών δίπλα σε μεμονωμένους παραγωγούς. Αυτό έχει αποτέλεσμα την ανάδυση της τάξης των “δικτυοκρατών” (π.χ. Google, αλλά και IBM, που στηρίζει με ανοικτό λογισμικό τη δεσπόζουσα θέση της σε κλάδους της αγοράς υπολογιστών), οι οποίοι κεφαλαιοποιούν την οικονομία των “κοινών”.

Η σύνδεσή της με τις αντιλήψεις της αριστεράς έγκειται στην αλλαγή αξιών που επιχειρεί (πρώτα η συνεργασία, η κοινότητα, η συλλογικότητα και μετά ο ανταγωνισμός) και η αντιστροφή του καπιταλιστικού παραδείγματος. Αντί του σχήματος: επένδυση κεφαλαίου, παραγωγή καινοτομίας, ιεραρχική οργάνωση παραγωγής, προτείνει το σχήμα: Παραγωγή καινοτομίας μέσω κοινωνικών δικτύων, ελεύθερη διάθεσή της στην κοινωνία και (υπό τις παρούσες συνθήκες), άντληση κεφαλαίου για την υποστήριξη οικονομικής δραστηριότητας.

Τα δίκτυα ομοτίμων δεν μπορεί παρά να είναι ισχυρότερα από τη μεγαλύτερη πολυεθνική, ακριβώς γιατί διαθέτουν δυνητικά ανεξάντλητους πόρους σε γνώση και ανθρώπινο δυναμικό, ενώ χτίζουν εμπιστοσύνη πάνω στην κοινή ωφέλεια.

Ο Bauwens θεωρεί οτι απαιτείται σήμερα μια συμμαχία ανάμεσα σε όσους υπερασπίζονται την επιβολή ορίων στην καπιταλιστική ανάπτυξη (οικολόγοι), για την ελεύθερη κουλτούρα (πειρατικά κόμματα, διαδικτυακές κοινότητες και κινήματα) και την κοινωνική δικαιοσύνη (αριστερά). Κατά τη γνώμη μου συμβαίνει σήμερα ό,τι συνέβη με την οικολογία. Όπως δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη έξω από μια συνολική θεώρηση του κόσμου, δεν μπορεί και ελεύθερη κοινωνική κουλτούρα.
Τσιμιτάκης Μ.



Διαβάστε περισσότερα...

100 χρόνια Κιλελέρ (Μάρτιος 1910-Μάρτιος 2010)

Το πρώτο στάδιο του αγώνα των αγροτών της Θεσσαλίας ξεκίνησε από τον θεσσαλικό κάμπο και συγκεκριμένα από τα χωριά Ζάρκο, Φαρκαδόνα, Τρίκαλα, Καλαμπάκα, Καρδίτσα, Σοφάδες και Παλαμάς. Το Κιλελέρ είναι η αιματηρή κορύφωση αυτού του αγώνα και ο Μάριος Αντύπας ο πρωτομάρτυρας της αγροτικής ιδέας υπέρ της απαλλοτρίωσης των τσιφλικιών προς όφελος των αγροτών καλλιεργητών.

Τιμώντας τους νεκρούς εκείνου του αγώνα, αλλά και τους σημερινούς αγωνιστές του αγροτικού κινήματος, παραθέτουμε κάποιες δηλώσεις πολιτικών και άλλων παραγόντων εκείνης της περιόδου. Όπως θα διαπιστώσουμε, η προκατάληψη κατά των αγροτών της Θεσσαλίας αλλά και άλλων περιοχών της χώρας μας, καθώς και η περιφρόνηση και συκοφάντησή τους, δεν έχει αλλάξει πολύ από τότε.

-Αρκετά πριν τα γεγονότα, ο «εκσυγχρονιστής» πρωθυπουργός (από το 1880 έως το 1895) Χαρίλαος Τρικούπης είχε συνταχθεί με τους τσιφλικάδες εναντίον των κολίγων, λέγοντας ότι «δεν υπάρχει αγροτικό, αλλά δικαστικό ζήτημα» και ότι αν επιβαλλόταν η διανομή κτημάτων στους καλλιεργητές «θα εκδιώξωμεν εξ Ελλάδος το χρήμα των Ελλήνων του εξωτερικού».

-Λίγο πριν από το Κιλελέρ, και όταν είχε αρχίσει ήδη η εξέγερση, ο Στέφανος Δραγούμης, πρωθυπουργός της χώρας, μιλώντας στη Βουλή, στις 5 Φεβρουαρίου 1910, έκανε λόγο για υποκινητές, παράλληλα δε δήλωνε ότι είναι αδύνατη η λύση του αγροτικού ζητήματος της Θεσσαλίας λόγω έλλειψης χρημάτων...

-Ο εισαγγελέας Γεωργιάδης, αγορεύοντας στη δίκη της Χαλκίδας, που έγινε μετά τα γεγονότα, έλεγε, σύμφωνα με τον Κορδάτο:

«Η κολιγία δεν είναι δικαίωμα ενοχικόν, εταιρεία ή μίσθωσις και συνεπώς οι κατηγορούμενοι δεν εδικαιούντο να δημιουργήσωσι ταραχάς… Θορυβώδες δε συλλαλητήριον Θεσσαλών σημαίνει απόλυσιν πέντε χιλιάδων άρκτων. Αγροτικόν ζήτημα δεν υφίσταται...Ο Θεσσαλός δεν είναι γεωργός, αλλά κτηνοτρόφος…Παρασύρεται ευκόλως. Σπαταλά την περιουσίαν του στα μανάβικα και δι’ αυτόν τον λόγον κατά την εβδομιαδιαίαν αγορά δεν ευρίσκει κανείς φρούτα. Τρώγει αχλάδια σαν γουρούνι. Υπάρχουν, βεβαίως, και καλοί Θεσσαλοί. Αλλά οι πλείστοι εξ αυτών είναι τεμπέληδες και ζωοκλέπται».

-Στη Βουλή, τον Ιανουάριο 1911, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος δήλωνε «Δεν υπάρχει συνταγματικό κώλυμα κατά της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως των θεσσαλικών τσιφλικιών προς αποκατάστασιν ακτημόνων γεωργών και μικροιδιοκτητών». Σύμφωνα, όμως, με τον Δημήτρη Μπούσδρα, όταν ο πρεσβευτής της Τουρκίας προέβη σε διαμαρτυρία, πήρε την εξής απάντηση από τον Βενιζέλο: «Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε για τας δηλώσεις μου εν τη Βουλή. Δια να γίνει απαλλοτρίωσις και διανομή κτημάτων χρειάζεται ειδικός νόμος. Τον νόμον τούτον θα αποφύγει η κυβέρνησις να ψηφίση. Αι δηλώσεις μου απέβλεπαν εις λόγους δημοσίας τάξεως. Διότι θα έδη να κατευνασθή η εξεγερθείσα γνώμη των γεωργών της Θεσσαλίας απαιτούντων την διανομήν των τσιφλικιών και διότι αι δηλώσεις μου εσκόπουν να καταστείλωσι και την παρατηρηθείσαν εξέγερσιν δια φόρον δεκάτης».

Ο θεσσαλικός κάμπος ήταν πολύ εύφορος όταν δεν κατακλυζόταν από τα νερά, αλλά ήταν και ένας τόπος άξενος, εχθρικός για τους κατοίκους και τους καλλιεργητές. Κυριαρχούσαν τα έλη με την ελονοσία να θερίζει τους αγρότες. Ο Διαμαντόπουλος γράφει: «Κι όπως εσύ ο ξένος βλέπεις αυτόν τον καραγκούνη όξω από τον οντά ξαπλωμένον να μην σηκώνει το κεφάλι ούτε για να σου πει καλημέρα, σκέφτεσαι από μέσα σου: -μωρέ τι τεμπέλης κόσμος είναι τούτος δω; Να 'ξερες πόσο άδικο έχεις…».
* Ο Νίκος Παπαδόπουλος είναι αγρότης, συνδικαλιστής, μέλος της ΚΠΕ του Συνασπισμού



Διαβάστε περισσότερα...

Η αυτοκριτική των οικονομολόγων

Η παγκόσμια οικονομική κρίση υπαγορεύει την ανάγκη για μια κριτική και αυτοκριτική επανεξέταση των κυρίαρχων δογμάτων της οικονομικής επιστήμης. Στην Ιταλία, ο σύνδεσμος οικονομολόγων «Πάολο Σίλος Λαμπίνι» πρότεινε για συζήτηση το ακόλουθο κείμενο.
1. Η κυρίαρχη θεωρία είναι σε κρίση.

Σήμερα, μετά από χρόνια μαρασμού, προβάλλει μια νέα αντίληψη στην οποία η οικονομική επιστήμη οφείλει να κατορθώσει να δώσει μιαν απάντηση. Η παρούσα παγκόμσια κρίση σηματοδοτεί μιαν ιστορική στροφή. Οπως πολλοί έχουν επισημάνει, σήμερα μπαίνουν σε κρίση οι κυρίαρχες οικονομικές θεωρίες και ο νεοφιλελεύθερος φονταμενταλισμός, που αντλούσε από αυτές νομιμοποίηση και κύρος. Αυτές οι θεωρίες δεν είχαν αντιληφθεί τον ευάλωτο χαρακτήρα του καθεστώτος νεοφιλελεύθερης συσσώρευσης. Αυτές συμμετείχαν μάλιστα στην οικοδόμηση αυτού του καθεστώτος, ευνοώντας τη διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα της οικονομίας, την απελευθέρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών, την υποβάθμιση της κοινωνικής προστασίας και των συνθηκών εργασίας, μια δραστική επιδείνωση στην αναδιανομή των εισοδημάτων και τη χειροτέρευση των προβλημάτων ζήτησης.

Με αυτόν τον τρόπο, οι θεωρίες αυτές συνέβαλλαν στο να προκαλέσουν τις συνθήκες της κρίσης. Είναι αναγκαίο να επαναφέρουμε την οικονομία στα ηθικά θεμέλια που είχαν εμπνεύσει τη σκέψη των κλασικών.

2. Είναι επείγουσα ανάγκη να ξανανοίξουμε την οικονομική συζήτηση.

Είναι επείγουσα ανάγκη να ξανανοίξουμε τη συζήτηση για τα θεμέλια των διάφορων θεωρητικών τοποθετήσεων που υπάρχουν στο οικονομικό πεδίο. Χρειάζεται να απορρίψουμε την ιδέα -που αποτελεί μια βολική δικαιολογία για τόσους οικονομολόγους και οικονομικούς σχολιαστές του κυρίαρχου ρεύματος- ότι υπάρχει μία μόνο αλήθεια στην οικονομική επιστήμη. Χρειάζεται να δώσουμε χώρο στις εναλλακτικές θεωρίες -την κεϊνσιανή, την κλασική, τη θεσμική, την εξελικτική, την ιστορικο-κριτική, με όλο τον πλούτο των εκδοχών τους- τόσο στη διδασκαλία όσο και στην έρευνα. Είναι αναγκαίο να δώσουμε «δικαίωμα ομιλίας» σε κάθε νέα οικονομική ιδέα, ευνοώντας την ελευθερία και την ελεύθερη αντιπαράθεση. Η συγκέντρωση εξουσίας (στα πανεπιστήμια, στα εθνικά και διεθνή κέντρα έρευνας, στους εθνικούς και διεθνείς θεσμούς, στα μέσα μαζικής επικοινωνίας), όπως εκείνη που ευνόησε στην πιο πρόσφατη φάση την άκριτη αποδοχή του νεοφιλελεύθερου φονταμενταλισμού, πρέπει να καταπολεμάται.

3. Μια οικονομία στην υπηρεσία των προσώπων.

Η οικονομική επισήμη πρέπει να γίνεται αντιληπτή με τρόπο ευρύ, χωρίς μονόπλευρους ορισμούς και με πλήρες άνοιγμα στην επικοινωνία και τις ανταλλαγές με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες. Ο στόχος της έρευνας θα έπρεπε να είναι η κατανόηση της κοινωνικής πραγματικότητας που μας περιβάλλει, ως προϋπόθεση για πολιτικές επιλογές που θα αποβλέπουν στη βελτίωση των συνθηκών ζωής των προσώπων και στο κοινό καλό.

4. Μια μέθοδος που δεν είναι πλέον αυτοσκοπός.

Προς αυτόν τον σκοπό πρέπει να κατευθύνεται η χρήση των διαθέσιμων τεχνικών, από την ιστοριογραφική ώς την οικονομετρική ανάλυση, από την ανάλυση των θεσμών ώς την κατασκευή μαθηματικών μοντέλων, χωρίς προαποκλεισμό καμιάς τεχνικής, αλλά ταυτόχρονα και χωρίς η τεχνική εκλέπτυνση της ανάλυσης να γίνεται αυτοσκοπός, πηγή κομφορμισμού και τυποποίησης στην εκπαίδευση των νέων γενεών οικονομολόγων. Γι' αυτό πρέπει να ευνοείται μια κριτική αντιπαράθεση μεταξύ διαφορετικών θέσεων και αναλύσεων.

5. Μια νέα ατζέντα.

Υποδεικνύουμε πέντε θέματα -για τα οποία πρέπει να πρωθηθούν μελέτες και πρωτοβουλίες- που θεωρούμε ότι έχουν ιδιαίτερη σημασία στην παρούσα φάση.

α) Αγορά, κράτος και κοινωνία.

Μετά από δεκαετίες στις οποίες η αγορά και το υποτιθέμενο «αόρατο χέρι» της εισέβαλλαν στους χώρους της δημόσιας δράσης και των κοινωνικών σχέσεων, είναι αναγκαίο να σκεφτούμε νέες μορφές διασύνδεσης αγοράς, κράτους και κοινωνίας, με προσοχή για τα θέματα της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, της ηθικής, σε ένα πλαίσιο περιβαλλοντικής βιωσιμότητας της ανάπτυξης.

β) Παγκοσμιοποίηση με ανθρώπινο πρόσωπο.

Μετά από μια παγκοσμιοποίηση των αγορών ρυμουλκημένη από τη χρηματοπιστωτική οικονομία και στερούμενη κανόνων, είναι αναγκαίο να σκεφτούμε μια διεθνή συνένωση των λαών, που θα κυβερνιέται δημοκρατικά, που θα τροφοδοτεί τις ροές των γνώσεων και των προσώπων πλάι σε εκείνες των εμπορευμάτων και που θα προωθεί την κοινωνική συνεργασία και όχι τον άγριο παγκόσμιο ανταγωνισμό.

γ) Ενας νέος ουμανισμός της εργασίας.

Είναι αναγκαίο να ξανασκεφτούμε τον ρόλο της εργασίας στις σύγχρονες κοινωνίες ως πηγή αξιοπρεπούς εισοδήματος για όλους, γνώσεων και κοινωνικών σχέσεων και ως εργαλείο εκπαίδευσης και χειραφέτησης των πολιτών.

δ) Η μείωση των ανισοτήτων.

Οι διαφορές εισοδήματος και ισχύος μεταξύ χωρών και -στο εσωτερικό τους- μεταξύ κοινωνικών ομάδων και προσώπων έχουν αυξηθεί με τρόπο απαράδεκτο. Είναι επομένως αναγκαίο να σκεφτούμε ένα μοντέλο οργάνωσης των σχέσεων, που θα αποβλέπει πραγματικά στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Αυτό είναι αναγκαίο και για να αναζητηθεί μια αξιόπιστη διέξοδος από την κρίση, η οποία απαιτεί μιαν αναζωογόνηση των ατομικών και συλλογικών καταναλώσεων και των δημόσιων επενδύσεων και την ανάδυση μιας νέας ζήτησης από μέρους χωρών και ομάδων, οι οποίες στο παρελθόν είχαν παραμείνει στο περιθώριο της ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας. Χωρίς αυτές τις αλλαγές, υπάρχει ο κίνδυνος να αποκατασταθεί το καθεστώς νεοφιλελεύθερης συσσώρευσης, που βασίζεται στη χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία και να τροφοδοτηθούν έτσι και άλλες κρίσεις ακόμα χειρότερες από την τωρινή.

ε) Μια πιο ισορροπημένη ανάπτυξη.

Πρέπει να ευνοηθεί η μετάβαση από μια ποσοτική ανάπτυξη δίχως όρια προς μια πιο ισορροπημένη ανάπτυξη, βασιζόμενη στην ποιότητα. Χρειάζεται να ενεργοποιηθούμε για να επινοήσουμε δείκτες εναλλακτικούς προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, το οποίο είναι ακατάλληλο και παραπλανητικό, στον βαθμό που δεν κατορθώνει να αποτυπώνει διάφορες οικονομικές δραστηριότητες, τα περιβαλλοντικά κόστη και την πραγματική ευημερία του πληθυσμού. *
Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗ



Διαβάστε περισσότερα...

Πιο πλούσιοι οι κροίσοι της... κρίσης

Ευκαιρίες για ακόμη μεγαλύτερο πλουτισμό προσφέρουν τα οικονομικά βάσανα αμέτρητων εκατομμυρίων εργαζομένων σε περίπου 1.000 εξωφρενικά πλούσιους ανθρώπους, η προσωπική περιουσία των οποίων εύκολα ξεπερνά το ακαθάριστο εθνικό προϊόν ολόκληρων πολυάνθρωπων κρατών. Και δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη από τη «λαμπερή», ολοκαίνουργια λίστα των κροίσων του αμερικανικού περιοδικού «Forbes»- βάσει της οποίας το 2010 οι δισεκατομμυριούχοι παγκοσμίως είναι 1.011 από 793 πέρυσι τέτοιον καιρό.

Εξ αυτών 611 αύξησαν σημαντικά την περιουσία τους από πέρυσι, ενώ μόλις 62 περιουσίες μειώθηκαν- αλλά όχι αρκετά ώστε να εξορίσουν τους κατόχους της από τη λίστα. Παγκοσμίως, 97 μπαίνουν για πρώτη φορά στο κλαμπ των δισεκατομμυριούχων, ενώ οι «κομμένοι» σε σχέση με την περυσινή λίστα είναι μόλις 30. Αλλοι 13 βρέθηκαν εκτός λόγω θανάτου.

Μόλις 89 δισεκατομμυριούχοι είναι γυναίκες, από 72 πέρυσι: ουσιαστικά, δηλαδή, το ποσοστό του «ασθενούς» φύλου επί του συνόλου των υπερ-πλουσίων μειώθηκε, αντί να αυξηθεί. Πλουσιότερη γυναίκα είναι η Κινέζα Γου Γιατζούν, η οποία με περιουσία 3,9 δισ. δολάρια καταλαμβάνει την 232η θέση του γενικού καταλόγου.

Στην Αμερική του Μπαράκ Ομπάμα, όπου την τελευταία διετία χάθηκαν περισσότερες από 7 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και κατασχέθηκαν 1,5 εκατομμύριο κατοικίες, εμφανίστηκαν εφέτος 44 νέοι δισεκατομμυριούχοι.

Από 359 πέρυσι έφτασαν εφέτος τους 403. Η συνολική περιουσία τους ξεπερνά πλέον τα 1,3 τρισ. δολάρια- 200 δισ. δολά ρια παραπάνω από πέρυσι. Σε ολόκληρη την Ευρώπη έχουμε 248 δισεκατομμυριούχους, με συνολική περιουσία 1 τρισ. δολαρίων.

Οι ευρωπαίοι κροίσοι πάντως εκμεταλλεύθηκαν στο έπακρο την κρίση: πέρυσι είχαμε «μόνον» 196, με συνολικό πλούτο 665 δισ. δολαρίων.

Δεν πλησιάσαμε ωστόσο ούτε παρασάγγας τους πραγματικούς πρωταθλητές πλουτισμού, τους Ασιάτες, οι οποίοι σχεδόν διπλασίασαν τους δισεκατομμυριούχους τους σε 234, από 130 πέρυσι, και είδαν τον συνολικό τους πλούτο να υπερδιπλασιάζεται στα 729 δισ. δολάρια από 357 δισ. το 2009.

Οσο για τον πλουσιότερο άνθρωπο στον κόσμο αυτή τη στιγμή, αυτός είναι ο μεξικανός μεγιστάνας των τηλεπικοινω- νιών Κάρλος Σλιμ, η περιουσία του οποίου άγγιζε τα 53,5 δισ. δολάρια- ξεπερνώντας έτσι κατάτι τον μόνιμο πρωταθλητή της τελευταίας δεκαετίας, τον Μπιλ Γκέιτς της Μicrosoft, αλλά και τον γκουρού των αγορών Γουόρεν Μπάφετ.

Στην πραγματικότητα όμως η πρωτιά του κ. Σλιμ είναι πλασματική: αν ο κ. Γκέιτς δεν είχε «περάσει» τα μισά σχεδόν χρήματά του στο ομώνυμο φιλανθρωπικό ίδρυμα- εξασφαλίζοντας έτσι και τη μη φορολόγησή τους-, η περιουσία του θα πλησίαζε εφέτος τα 80 δισ. δολάρια.

Στην 149η θέση της λίστας των 500 πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου βρίσκεται εφέτος ο Σπύρος Λάτσης με περιουσία 5,3 δισ. δολάρια. Ο δεύτερος Ελληνας της λίστας είναι ο Φίλιππος Νιάρχος, ο οποίος όμως βρίσκεται στην 488η θέση, καθώς έχει συγκεντρώσει «μόνο» 2 δισ. δολάρια.

Οι ελληνικής καταγωγής μεγιστάνες
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Στην εφετινή λίστα συμπεριλαμβάνονται επίσης πέντε ελληνικής καταγωγής αυτοδημιούργητοι επιχειρηματίες. Ο πλουσιότερος Ελληνας της λίστας είναι ο Τζορτζ Φιντίας (Φειδίας...) Μίτσελ, ο οποίος με περιουσία ύψους 2,2 δισ. δολαρίων από την εταιρεία του βρίσκεται στην 437η θέση. Λίγο πιο κάτω, στην 536η θέση, βρίσκεται ο γνωστός φαρμακοβιομήχανος Μάικλ Ζαχαρής, ο οποίος στα 81 του χρόνια έχει δημιουργήσει περιουσία ύψους 1,9 δισ. δολαρίων. Ο Τζον Κατσιματίδης (πετρέλαια, αλυσίδες σουπερμάρκετ, ακίνητα κτλ.) κατέκτησε τη 616η θέση με 1,65 δισ. δολάρια, ενώ ο Τζορζ Αργυρός, ο οποίος δραστηριοποιείται στο real estate και στις χρηματοοικονομικές επενδύσεις, βρέθηκε στη 655η θέση της λίστας με περιουσία 1,5 δισ. δολαρίων. Στην 880η θέση βρίσκεται η οικογένεια του Αλέξανδρου Σπανού ή Αλεξ Σπάνος, ο οποίος ξεκίνησε από έναν ταπεινό φούρνο και έγινε μεγιστάνας των κατασκευών, με περιουσία 1,1 δισ. δολαρίων. Ο 49χρονος Ελληνοκαναδός Μάικ Λαζαρίδης , «δημιουργός» του διάσημου κινητού τηλεφώνου και υπολογιστή ΒlackΒerry, κατέλαβε εφέτος την 437η θέση, με περιουσία 2,2 δισ. δολαρίων.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ





Διαβάστε περισσότερα...