Αν όχι τώρα, πότε; Αν όχι εδώ, πού; Αν όχι εμείς, ποιοι;

Τα σκληρά μέτρα δεν θα επιφέρουν βελτίωση στα δημοσιονομικά μεγέθη, αφού θα οδηγήσουν σε κατάρρευση των εσόδων και σε βάθεμα της ύφεσης. Η Ελλάδα ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με τον εκτροχιασμό (ελεγχόμενα, με τη μορφή κάποιου τύπου ρύθμισης χρεών ή μη) εκ νέου σε λίγους μήνες.

Το οικονομικό και πολιτικό μπλοκ εξουσίας στην Ε.Ε. βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα: αλλαγή οικονομικού παραδείγματος, δηλαδή αποκήρυξη του νεοφιλελευθερισμού και υιοθέτηση κεϋνσιανών πολιτικών, όπως λένε τα εγχειρίδια αστικής πολιτικής οικονομίας για την αντιμετώπιση των κρίσεων του κεφαλαίου. Το ιδεολογικό, πολιτικό και στρατηγικό κόστος μιας τέτοιας επιλογής για τον αστισμό είναι ανυπολόγιστο: αλλαγή της νεοφιλελεύθερης αρχιτεκτονικής της Ε.Ε., του ευρώ, των πολιτικών σε όλες τις χώρες. Η άλλη επιλογή είναι να παραμείνει στο νεοφιλελεύθερο παράδειγμα και να βαθύνει την ύφεση. Η γενίκευση του ειδικού μηχανισμού -με το ΔΝΤ στην Ελλάδα και σε όλη την Ευρωζώνη- αναδεικνύει την επιμονή των κυρίαρχων δυνάμεων να αξιοποιήσουν την πίεση των αγορών για την ισοπέδωση των εργαζομένων σε όλη την Ευρώπη. Επιλογή υψηλού ρίσκου μέσα στην κρίση. Ο κίνδυνος εκτροχιασμού μπορεί να αντιμετωπιστεί με ακραίες κινήσεις, ακόμη και με το σπάσιμο της Ευρωζώνης.

Στο πολιτικό επίπεδο διανύουμε μια περίοδο όπου προεξοφλείται η σαρωτική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού. Η κρίση εκπροσώπησης εντείνεται με την οικονομική κρίση, το κεφάλαιο σπάει τη συμμαχία του με τις μεσαίες τάξεις και δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα. Τα σχέδια έκτακτης ανάγκης του συστήματος -κυβέρνηση εθνικής ενότητας, κόμμα επιχειρηματιών- προετοιμάζονται συστηματικά: η χώρα βρίσκεται υπό κηδεμονία (ΠΑΣΟΚ), υπό κατοχή (ΛΑΟΣ)· από τη μια, φταίνε γενικά οι πολιτικοί, από την άλλη, ας έρθουν οι επιχειρηματίες να αναλάβουν τη χώρα.

Απέναντι στη γραμμή της εθνικής υπόθεσης η αριστερά αντιπαραθέτει αυτή της ταξικής επίθεσης, η οποία εξηγεί και τα φαινόμενα εκτροπής που πληθαίνουν, καθώς όταν η ταξική σύγκρουση οξύνεται, η δημοκρατία είναι πολυτέλεια για τον αστισμό. Η ιστορική αναλογία που αντιπαραθέτει η αριστερά σε αυτή της κατοχής, που προωθεί ο αστισμός, είναι αυτή της χούντας, η οποία σε αντίθεση με την κατοχή είναι επιλογή του ελληνικού αστισμού και του ακραίου πολιτικού προσωπικού του σε συμμαχία με τα υπερεθνικά μέσα του κεφαλαίου, όπως το ΔΝΤ, με στόχο την ισοπέδωση των εργαζομένων. Σε αυτή τη γραμμή κινούνται ορθά το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ στη συγκυρία.

Πέρα από τη ρητορική αντιπαράθεση απαιτείται και πολιτικό σχέδιο. Μπροστά σε φαινόμενα εκτροπής, οικονομικής κατάρρευσης και κοινωνικής παρακμής, η αριστερά οφείλει να δώσει ελπίδα στους εργαζομένους, να ενισχύσει και να προστατεύσει από προβοκάτσιες τις δυνάμεις της εργασίας στις συγκρούσεις που έρχονται. Η αριστερά δεν μπορεί και δεν πρέπει να επιχειρήσει να λύσει τις αντιφάσεις του κεφαλαίου. Πρέπει να ορθώσει αντιστάσεις ώστε να μην επιδεινωθεί η κρίση της εργασίας, και το κεφάλαιο να αναζητήσει άλλον τρόπο υπέρβασης της δικής του.

Χρειάζεται να καλέσει σε πανστρατιά αντίστασης στην ταξική επίθεση και να δώσει το σήμα για την έναρξη μιας νέας πορείας για τους λαούς που θα βρεθούν μπροστά στον γκρεμό. Η πολυδιάστατη κρίση να γίνει η αφετηρία μιας νέας αρχής. Μιας πορείας ανταγωνιστικής στα δόγματα της «ελεύθερης αγοράς», με προοπτική· γιατί όχι, ο απόβλητος Νότος της Ευρώπης (στην περίπτωση που ακραία σενάρια γίνουν πραγματικότητα) να ακολουθήσει μια αυτόνομη πορεία, όπως αυτή των χωρών της Λατινικής Αμερικής (π.χ. με τη δική τους «τράπεζα του Νότου») με γνώμονα τα συμφέροντα των εργαζομένων.

Για να γίνει αυτό χρειάζεται πολιτική και κοινωνική ανατροπή η οποία με τη σειρά της προϋποθέτει τη μέγιστη δυνατή συσπείρωση δυνάμεων στο εσωτερικό, διεθνή συντονισμό, τη μέγιστη δυνατή ετοιμότητα το επόμενο διάστημα των ραγδαίων εξελίξεων και την κατάλληλη παρέμβαση την κατάλληλη στιγμή. Η κρισιμότητα της περιόδου ανοίγει δυνατότητες, αλλά κρύβει και τεράστιους κινδύνους αν φανεί η αριστερά κατώτερη των περιστάσεων. Η ιστορία δεν θα περιμένει να ξεπεράσουμε τις αδυναμίες μας· ο ιστορικός χρόνος επιταχύνεται και πυκνώνει. Θα είμαστε παρόντες; Από εμάς εξαρτάται.



* Ο Ανδρέας Καρίτζης είναι διδάκτωρ φιλοσοφίας και μέλος της Π.Γ. του ΣΥΝ