Καλλικράτης με ερωτηματικά

Εν αναμονή της ανακοίνωσης χωροταξικού σχεδίου προγράμματος «Καλλικράτη», προβληματίζομαι μετά από ερωτήσεις των φίλων μου, αλλά μπορεί και ασυνείδητα εγώ να προκαλώ ερωτήματα που μένουν αναπάντητα και βασανιστικά.

Παίρνω υπόψη μου το γεγονός των προτάσεων που ακούγονται για τη συγκρότηση των δήμων της περιοχής μας και αναρωτιέμαι αν πράγματι αξίζει η συζήτηση να περιστρέφεται γύρω από το ζήτημα του ενός, των δύο ή ακόμη και των τριών δήμων που μπορεί να προκύψουν από την κυβερνητική πρόταση.

Έτσι, σκέφτομαι και δεν καταλήγω, εάν είναι παραπλανητικό το ζήτημα του εύρους των συνενούμενων δήμων που αναμένεται να προκύψουν ή σημαντικότερο αυτού που καθόλου δεν συζητείται, τουλάχιστον στην καθημερινότητα, το σχετικό με τη δομή και την όλη συγκρότηση των νέων δήμων και των θεσμικών τους οργάνων.


Ένας φίλος μου ανήκων ιδεολογικά στα αριστερά του σοσιαλιστικού χώρου ισχυρίζεται ότι προέχει το ζήτημα των αρμοδιοτήτων δικαιοδοσίας των δημοτικών διαμερισμάτων, των δήμων που θα καταργηθούν με το «Καλλικράτης». Θεωρεί δε σίγουρο ότι θα επαναληφθεί το φαινόμενο των συνενώσεων του «Καποδίστρια» με την ουσιαστική κατάργηση των Κοινοτήτων, με την εγκατάλειψη των χωριών και την επιδείνωση των χρόνιων προβλημάτων τους.

Άλλος φίλος μου με οικολογικές αναζητήσεις, για την επιτυχία ενός σχεδίου συνενώσεων των δήμων, θεωρεί απαραίτητο την ύπαρξη οράματος που να στηρίζεται σε στέρεη κοινωνικοοικονομική και πολιτιστική βάση και σε ορθή ανάλυση της δομής και των δυνατοτήτων της περιοχής. Αξιολογώντας δε ως αποτυχημένη την προηγούμενη εφαρμογή συνενώσεων «Καποδίστρια», τονίζει το απαράδεκτο γεγονός της παντελούς έλλειψης απολογισμού των πεπραγμένων.

Αλήθεια, αναφωνεί με αγανάκτηση, ποιο εκ των σοβαρών προβλημάτων και έργων υποδομής προωθήθηκε στην προηγούμενη δεκαετία: το πρόβλημα ύδρευσης, αποχέτευσης ή των σκουπιδιών ; Ποια ήταν τα κοινωνικά ή αναπτυξιακά κριτήρια που ελήφθησαν υπόψη στους «μεγαλόπνοους» σχεδιασμούς των;

Τέλος, ο εμπειρότερος όλων, φίλος μου με πλούσια ακτιβιστική δράση, υποστηρίζει με αυτοπεποίθηση τις παρακάτω ιδεολογικές αρχές ως βασική προϋπόθεση για μια αυθεντική λαϊκή αυτοδιοίκηση:

Κεντρικό όργανο εξουσίας του δήμου και νομοθετικό σώμα πρέπει να είναι το δημοτικό συμβούλιο, του οποίου η σύνθεση πρέπει να εξασφαλίζεται θεσμικά, προκειμένου όντως να αποτελεί την έκφραση των παραγωγικών δυνάμεων της κοινωνίας και όχι όργανο εξυπηρέτησης παρασιτικών κοινωνικών στρωμάτων. Από το δημοτικό συμβούλιο πρέπει να εκλέγονται ο δήμαρχος και η δημαρχιακή ή εκτελεστική επιτροπή καθώς και οι αντιδήμαρχοι. Στο δημοτικό συμβούλιο πρέπει να λογοδοτούν όλα τα όργανα εξουσίας του δήμου. Αλλά και το δημοτικό συμβούλιο πρέπει να λογοδοτεί ενώπιον τακτικών λαϊκών συνελεύσεων.

Αλλά, ως σημαντικότερη από όλες τις αρχές για την αυτοδιοικητική πολιτική σε άλλη βάση θα πρέπει να αναδεικνύεται η αρχή της άμεσης συμμετοχής των πολιτών και των οργανώσεων τους στην καθημερινή λειτουργία της αυτοδιοίκησης.

Οι προτεραιότητες και η αξιολόγηση των στόχων και των δράσεων πρέπει να καθορίζονται και να επιβάλλονται από αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες.

Μετά από όλα αυτά, αναγκάστηκα να ασχοληθώ σοβαρότερα με το ζήτημα.

Στο διάστημα των δυο τελευταίων μηνών που πέρασαν, διάβασα αρκετά δημοσιεύματα εφημερίδων εν ενεργεία αυτοδιοικητικών παραγόντων και άκουσα με προσοχή απόψεις διαφόρων ειδημόνων του θέματος.

Παρότι, ως προς την ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης, ακόμη δεν αισθάνομαι ικανός, έχω τουλάχιστον την άποψη ξεκάθαρα ότι οι οραματισμοί μας πρέπει να εκκινούν από την επανάσταση του 1871, από τις αρχές που καθιέρωσε: της αιρετότητας και της ανακλητικότητας των οργάνων της αυτοδιοίκησης, που και σήμερα όπως πάντα είναι αναγκαίες.

Και αντιθέτως, το μοντέλο αυτοδιοίκησης που προτείνεται, όπως κατάλαβα, έχει συγκεντρωτικό χαραχτήρα, αντιγράφοντας σε μικρογραφία τις λειτουργίες της κοινοβουλευτικής αστικής δημοκρατίας, όπως άλλωστε αυτό συνέβαινε σ’ όλη την ιστορία του θεσμού, που ζήσαμε στα χρόνια του μετεμφυλιακού κράτους και της μεταπολίτευσης.

Όλη η εξουσία, μετά την ανά τετραετία εκλογή των δημοτικών αρχών, εκπηγάζει από του ενός ανδρός την αρχή. Που μόνο τον πρώτο, δεύτερο χρόνο αναφέρεται στους συνεργάτες του και στον εαυτό του και στη συνέχεια μόνο στον εαυτό του και στο ανεπανάληπτο έργο του.

Έτσι, είναι μάλλον ο κανόνας το γεγονός ότι πρόσωπα εντελώς ακατάλληλα, βρέθηκαν επικεφαλής και μετεξελίχθηκαν σε επιβήτορες του θεσμού.

Δυστυχώς, καίτοι η πεποίθηση μου για την επιτυχία ενός οράματος στην περιοχή μας θέλω να στηρίζεται σε αρχές για τη διατήρηση του αυτοδιοίκητου των αγροτικών κωμοπόλεων και τη στενή σύνδεσή τους με τον αστικό πυρήνα τους εν προκειμένω, εξομολογούμαι ότι ακόμη και τώρα δεν κατέληξα εάν το όραμα της συνένωσης στην περιοχή που κάποτε ήκμασε η αρχαία Ήλιδα πράγματι είναι εφικτό και επίκαιρο με φυσικοϊστορικής σημασίας όρους και προϋποθέσεις.
Του ΑΓΓΕΛΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ