Η Δεξιά σήμερα

Οι συμβουλές στον Κ. Καραμανλή, μετά τις ευρωεκλογές, να επιλέξει τη μεταμόρφωσή του σε Σαρκοζί, προκειμένου να αναστρέψει το δυσμενές για την κυβέρνησή του και τη Ν.Δ. πολιτικό κλίμα, επαναλαμβάνονται διαρκώς.
Ωστόσο, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτοί που τον προτρέπουν σε αυτή την αλλαγή έχουν κατανοήσει τι είναι ο λεγόμενος «σαρκοζισμός». Τι είναι αυτό που κάνει τον Σαρκοζί να νικάει και να κυριαρχεί στο γαλλικό πολιτικό τοπίο. Διευρύνοντας διαρκώς τα όρια της πολιτικής του ηγεμονίας.
Η αλήθεια είναι ότι το περί σαρκοζισμού πρόβλημα δεν είναι καθόλου απλό, και δεν παύει να διχάζει τους ερμηνευτές του. Οσοι, για παράδειγμα, θα έβλεπαν στον Σαρκοζί αποκλειστικά έναν υπερμοντέρνο, προοδευτικό πολιτικό που αλιεύει στα νερά του «μεσαίου χώρου», θα έκαναν το ίδιο λάθος με εκείνους που θα τον θεωρούσαν φορέα νεο-συντηρητισμού μέσα σε ένα πλαίσιο αναβίωσης του εθνικισμού και της ξενοφοβίας. Γιατί ο σαρκοζισμός, ενώ πράγματι ακουμπάει και στις δύο αυτές πλευρές, τις υπερβαίνει. Αν και σταθερά προσανατολισμένος στην «αναντίστρεπτη» προοπτική της παγκοσμιοποίησης, η πίστη του Σαρκοζί σ' αυτήν είναι πολύ λιγότερο ιδεοληπτική από την αντίστοιχη πίστη της Αριστεράς, σε κάθε της απόχρωση. Με την έννοια αυτή, ο σαρκοζισμός εμφανίζεται να είναι πιστός στην ιδέα της προόδου, χωρίς όμως ιδεολογικές αυταπάτες, χωρίς τον ιδεολογικό φανατισμό που επιδεικνύει η Αριστερά σχετικά με την προοδευτική τροπή που μπορεί και πρέπει να πάρει η παγκοσμιοποίηση.

Πού οφείλεται αυτή η στρατηγική ευελιξία του Σαρκοζί; Οφείλεται κυρίως σε μια ιδιαίτερη αίσθηση της «πραγματικότητας» που αυτός διαθέτει, πραγματικότητα που η Αριστερά την κρύβει κάτω από τις μεταμοντέρνες ψευδαισθήσεις της, που την αυτοπαγιδεύουν. Ο φιλόσοφος Μαρσέλ Γκοσέ έχει συνοψίσει εξαιρετικά τον αυτο-εγκλωβισμό της Αριστεράς, υποστηρίζοντας ότι η Δεξιά κερδίζει γιατί είναι «πραγματιστική» πολιτική δύναμη. Ας τον ακούσουμε: «Μένω κατάπληκτος από τη θεωρητική αμηχανία όχι μόνο της γαλλικής αλλά της παγκόσμιας Αριστεράς ενώπιον της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Κατά έναν ορισμένο τρόπο, αυτή η κατάσταση επικυρώνει την αριστερή θεώρηση για το βάρος της οικονομίας στη ζωή των κοινωνιών. Θα έλεγε λοιπόν κάποιος ότι υπάρχουν επιπλέον λόγοι να είμαστε μαρξιστές. Υπάρχει ένα είδος ενίσχυσης ενός διάχυτου μαρξισμού. Οχι της μεγάλης μαρξιστικής θεωρίας, αλλά απλώς της πεποίθησης στην πρωτοκαθεδρία της "βάσης". Οπως λέγεται: η οικονομία διέπει τα πάντα. Πρακτικά όμως αυτή η κατάσταση αδυνατίζει την Αριστερά, γιατί αυτή δεν πιστεύει στην πολιτική, εξαιτίας της ανάλυσής της. Αν η οικονομία παίρνει την εξουσία, ποιο είναι το φάρμακο αυτής της κατάληψης της εξουσίας από την πλευρά της Αριστεράς; Είναι να βρει το αντίβαρο στην πλευρά της πολιτικής. Αλλά όταν θεμελιακά δεν πιστεύει στην πολιτική, όταν είναι πεπεισμένη ότι η πολιτική προσδιορίζεται από την οικονομία, τι μπορεί να κάνει; Οταν δεν πιστεύεις στην πολιτική, τότε την αφήνεις στη Δεξιά. Αυτό ζούμε αυτή τη στιγμή».

Αυτός είναι και ο πυρήνας του σαρκοζισμού. Είναι η «αποθέωση» της πολιτικής βούλησης που ενσαρκώνεται από μια πολιτική προσωπικότητα, υπερκινητική, εμφανιζόμενη χωρίς περιττά ιδεολογικά ταμπού, γειωμένη στην πραγματικότητα. Μια τέτοια οπτική επιτρέπει στον φορέα της να είναι με την «οικονομία», χωρίς να σνομπάρει θεμιτά αισθήματα «ασφάλειας» και «προστασίας» προερχόμενα από τις λαϊκές τάξεις. Προσοχή: η «πίστη» στην πολιτική δεν είναι θέμα «τρικ», δεν είναι «κόλπο» για να ξεγελάσουμε τους από κάτω. Είναι δημόσια στάση που, εκμεταλλευόμενη τα κενά της αριστερής απιστίας, κρίνεται καθημερινά.
Του ΑΝΔΡΕΑ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ
*Διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.