Καταρρέουν τα ασφαλιστικά ταμεία

Σε κατάρρευση οδηγούνται τα μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία και ο κίνδυνος να μην είναι σε θέση να καταβάλλουν συντάξεις τους επόμενους μήνες είναι ορατός, αφού έως το τέλος του έτους θα χρειαστούν περί τα 4,7 δισ. ευρώ επιπλέον εκείνων που προβλέπονται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία (ΠΟΠΟΚΠ) έδωσαν σήμερα αναλυτικά στοιχεία για τη ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών των ασφαλιστικών ταμείων αλλά και για τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργούν στην εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων οι πρόσφατες ενοποιήσεις. Εκτιμάται ότι η απώλεια πόρων αγγίζει το ποσό των 19 δισεκατομμυρίων ευρω.

Το χρέος του κράτους προς τα ταμεία έχει εκτιναχθεί στα 12,6 δις ευρωαπό 2,7, που ήταν πριν από έξι χρόνια. Η εισφοροδιαφυγή για το τρέχον έτος θα αγγίξει τα 8,5
δις ευρω ενώ οι δαπάνες για φάρμακα, έχουν αυξηθεί κατά 85% από το 2005 έως σήμερα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε σήμερα η Πανελ. Ομοσπονδία Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής (ΠΟΠΟΚΠ):

Τα 5 μεγαλύτερα Ταμεία που καλύπτουν για σύνταξη και υγειονομική περίθαλψητο 93% των ασφαλισμένων στη χώρα μας θα χρειαστούν μέχρι τέλος του έτους περίπου 4,7 δις ευρώ επιπλέον εκείνων που προβλέπονται στον κρατικό Προϋπολογισμό, για να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

Πρόκειται για το ΙΚΑ, τον ΟΓΑ, τον ΟΑΕΕ, τον ΟΠΑΔ και το ΝΑΤ, ενώ παραμένει το πρόβλημα του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων που χρειάζεται 670 περίπου
εκατ. ευρώ για να δώσει το εφάπαξ βοήθημα σε 15600 εργαζόμενους του Δημοσίου που έχουν παραιτηθεί μέχρι και 20 μήνες πριν. Αναλυτικά η κατάσταση στους φορείς αυτούς έχει ως εξής:

-Το ΙΚΑ μέχρι το τέλος Ιουλίου θα έχει εισπράξει όλη την επιχορήγηση που αντιστοιχεί στην χρηματοδότησή του από τον Κρατικό Προϋπολογισμό (2,6 δις ευρώ). Μέχρι το τέλος του 2009 θα χρειαστεί 2 τουλάχιστον δις ευρώ επιπλέον
για να πληρώσει τις συντάξεις, χωρίς να υπολογίζονται άλλες υποχρεώσεις που έχει ήδη σε ΟΑΕΔ, ΟΕΚ, Νοσοκομεία κλπ.

-Ο ΟΑΕΕ (Οργ. Ασφάλισης Ελευθερών Επαγγελματιών)έχει εισπράξει από το δημόσιο όσα αντιστοιχούν στη χρηματοδότησή του από τον Μάιο (805 εκατ. ευρώ)
και αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους να χρειαστεί επιπλέον 800 περίπου εκατ. ευρώ.

-Ο ΟΓΑ θα χρειαστεί επιπλέον 900 εκατ. ευρώ προκειμένου να πληρώσει τις οφειλές του στα νοσοκομεία που έχουν δημιουργηθεί από το 2008 και μέχρι σήμερα και όχι για το σύνολο και του 2009.

-Ο ΟΠΑΔ(Οργανισμος Περιθαλψης Ασφαλισμένων Δημοσίου) θα χρειαστεί επιπλέον 800 τουλάχιστον εκατ. ευρώ προκειμένου να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις υποχρεώσεις του μέχρι το τέλος του χρόνου, έτσι ώστε να μην διακοπεί και
πάλι η συνεργασία με γιατρούς, φαρμακεία κλπ και να πληρώνουν οι εργαζόμενοι από την τσέπη τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα ο ΟΠΑΔ έχει εισπράξει από το κρατικό προϋπολογισμό 550 περίπου εκατ. ευρώ από 1,22 δις
που έχουν εγγραφεί και οφείλει μέχρι σήμερα:

-200 εκατ. ευρώ σε φαρμακεία

-300 εκατ. ευρώ σε γιατρούς

-100 εκατ. ευρώ σε κλινικές

-450 εκατ. ευρώ σε κρατικά νοσοκομεία

Δηλαδή και όλα τα υπόλοιπα χρήματα να καταβληθούν από το Δημόσιο ( 670 εκατ. ευρώ περίπου) ο ΟΠΑΔ θα μείνει με χρέος 370 εκατ. ευρώ συν τις δαπάνες του 2ου εξαμήνου του 2009 που αναμένεται να διαμορφωθούν στα 800 εκ. ευρώ.

-Το ΝΑΤ θα χρειαστεί επιπλέον 200 τουλάχιστον εκατ. ευρώ προκειμένου να μην αντιμετωπίσει πρόβλημα με την καταβολή των συντάξεων.

Αυτά σημαίνουν ότι μέχρι 31/12/2009 τα παραπάνω Ταμεία θα χρειαστούν 4,7 περίπου δις ευρώ από τον Κρατικό προϋπολογισμό που φτάνουν τα 5,37 δις ευρώ μαζί με το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων.

Τα χρήματα αυτά πρέπει να δοθούν και επομένως η κυβέρνηση δεν έχει περιθώρια για όποιους ελιγμούς ή μεταφορά ενός νέου ελλείμματος στον επόμενο χρόνο, όπως γινόταν σε αρκετές περιπτώσεις τα προηγούμενα χρόνια. Εάν δεν δοθούν τα χρήματα, το ΙΚΑ, ο ΟΑΕΕ και το ΝΑΤ δεν θα μπορούν να καταβάλουν συντάξεις τους επόμενους μήνες. Ο ΟΠΑΔ θα υποχρεώσει τους ασφαλισμένους να πληρώνουν από την τσέπη τους εξετάσεις και φάρμακα, ο ΟΓΑ (και ο ΟΠΑΔ βέβαια) θα δημιουργήσουν ένα τεράστιο χρέος στα νοσοκομεία και τους προμηθευτές.

Στο Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων ο χρόνος αναμονής για την καταβολή του εφάπαξ βοηθήματοςθα έχει φτάσει μέχρι το τέλος του χρόνου στα δυο χρόνια και έπεται συνέχεια.

Όπως παρατήρησε ο πρόεδρος της ΠΟΠΟΚΠ κ. Γιώργος Κουτρουμάνης, οι εξελίξειςαυτές δεν είναι αποτέλεσμα της κρίσης. Είναι αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόζονται στο συγκεκριμένο τομέα και απλά η επιδείνωση της κατάστασης είναι ακόμα μεγαλύτερη σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Πιο συγκεκριμένα:

1. Η ασυνέπεια του κράτους στην χρηματοδότηση του συστήματος έχει οδηγήσει στην εκτόξευση του χρέους του Δημοσίου προς τα Ταμεία στα 12,6 δις ευρώ (από 2,7 δις ευρώ που ήταν πριν από 6 χρόνια).

2. Το χρέος του Δημοσίου προς τα Ταμεία αυξάνεται κατά 1.6 δις περίπου το χρόνο.

3. Η εισφοροδιαφυγή για το σύνολο των Ταμείων αυξάνεται κατά 1,2 δις ευρώ το χρόνο και το 2009 αναμένεται να διαμορφωθεί στα 8,5 δις ευρώ.

4. Οι δαπάνες των Ταμείων για υγειονομική περίθαλψη αυξάνονται κατά 15- 20 % κάθε χρόνο, ενώ η φαρμακευτική δαπάνη αυξάνεται τα 3 τελευταία χρόνια από 20- 30 % ετησίως (υπάρχουν διαφορές από Ταμείο σε Ταμείο). Αποτέλεσμα της μεγάλης ανεξέλεγκτης αύξησης των δαπανών αυτών είναι να μετατραπούν σε ελλειμματικούς όλοι οι Κλάδοι Υγείας των μεγάλων Ταμείων.

5. Αξίζει να αναφέρθεί ότι η φαρμακευτική δαπάνη στο ΙΚΑ το 2005 ήταν 1,38 δις ευρώ και το 2009 θα φτάσει τα 2,5 δις ευρώ (αύξηση 81,2 % την τετραετία). Αντίστοιχα η φαρμακευτική δαπάνη στον ΟΓΑ τα 2005 ήταν 690 εκατ.
ευρώ και το 2009 θα φτάσει τα 1,3 δις ευρώ (αύξηση 88,4 % την τετραετία). Οι απώλειες σε πόρους για τα Ταμεία από τη σπατάλη των Κλάδων Υγείας ανέρχονται σε 3 περίπου δις ευρώ το χρόνο. Από τους λιγοστούς ελέγχους που
πραγματοποιούν τα Ταμεία διαπιστώνεται ότι το 1/3 περίπου των δαπανών θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν υπήρχε σωστή οργάνωση των Ταμείων και συστηματικός έλεγχος (οι συνολικές δαπάνες για υγειονομική περίθαλψη
φθάνουν τα 9 δις ευρώ το χρόνο).

-Τα κάθε μορφής προγράμματα εθελούσιας εξόδου που έχουν μέχρι σήμερα εφαρμοστεί εκτιμάται ότι επιβαρύνουν πλέον σε ετήσια βάση το σύστημα και ιδιαίτερα το ΙΚΑ με ένα ποσό 900 περίπου εκατ. ευρώ.

- Η λογιστική και η πραγματική σε μεγάλο βαθμό μείωση της περιουσίας των ασφαλιστικων ταμειων μέσα στα δύο τελευταία χρόνια είναι της τάξης του 25% ( από 31,5 σε 23,5 δις ευρώ). Αυτό σημαίνει ότι η περιουσία αντιστοιχεί
πλέον στις δαπάνες ενός μόλις εξαμήνου για το σύνολο των Ταμείων.

-Ήδη τα στοιχεία του πρώτου 5μήνου στα δύο μεγαλύτερα Ταμεία, ΙΚΑ και ΟΑΕΕ, δείχνουν ότι η πορεία των εσόδων κινείται με ρυθμούς 8-12 % κάτω από τα προϋπολογισθέντα έσοδα.

-Τα Ταμεία είχαν πρόβλημα εισπραξιμότητας (υπήρχαν και τα προηγούμενα χρόνια προβλήματα που τα έσοδα ήταν μειωμένα, πριν χτυπήσει την πόρτα μας η κρίση).


Τώρα αυτό το πρόβλημα γίνεται μεγαλύτερο και εκτιμάται ότι για το 2009 θα οδηγήσει σε νέες απώλειες πόρων ύψους 2,2 δις ευρώ. Παράλληλα, εφόσον επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για αύξηση της ανεργίας κατά 120.000 θέσεις και μείωσης του χρόνου εργασίας για 100.000 εργαζόμενους, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξουν επιπλέον απώλειες πόρων για τα Ταμεία ύψους 750 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση ( 600 και 150 εκατ. αντίστοιχα).

Έτσι, λοιπόν, για το 2009 είναι
πολύ πιθανόν οι απώλειες πόρων για το ασφαλιστικό μας σύστημα να αγγίζουν συνολικά τα 19 δις ευρώ.

- Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι, κυρίως νέοι, υποχρεώνονται να δουλέψουν με τα γνωστά μπλοκάκια χάνοντας οι ίδιοι δικαιώματα, χωρίς να ενδιαφέρεται
κανένας για τις απώλειες που παράλληλα έχει το σύστημα. Το ίδιο το Δημόσιο παραβιάζει τη νομοθεσία με προσλήψεις συμβασιούχων έργου ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για 100% εξαρτημένη εργασία. Δεκάδες χιλιάδες προγράμματα stage με ανασφάλιστους νέους που καλύπτουν πάγιες ανάγκες. Η εκτίμηση είναι ότι αυτές οι μορφές απασχόλησης στερούν από τα Ταμεία 1,1 δις ευρώ το χρόνο. Μιλάμε βέβαια για τις παράνομες συμβάσεις έργου και όχι τις
νόμιμες που είναι πράγματι παροχή έργου και όχι σχέση εξαρτημένης εργασίας. -

-Ο τελευταίος ασφαλιστικός νόμος(νόμος Πετραλιά), εκτός από τις ενοποιήσεις των Ταμείων, δεν προσέφερε απολύτως τίποτα σε μία κατεύθυνση αντιμετώπισης των μεγάλων προβλημάτων. Όλες οι ρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν από τις αρχές του χρόνου δεν θα αποφέρουν παρά λίγα εκατομμύρια στο σύστημα, όταν οι απώλειες από άλλες πρακτικές και επιλογές θα φθάσουν τα 19 δις ευρώ το 2009.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση των συντάξεων στις περιπτώσεις πρόωρης συνταξιοδότησης που εφαρμόζεται από 1/1/2009 θα αποφέρει στα Ταμεία για το έτος αυτό 12 εκατ. ευρώ ενώ η αύξηση κατά 10 των ενσήμων για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη (από 50 σε 60) αλλά 20 εκατ. ευρώ περίπου.

Η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης για τις μητέρες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ θα έχει όφελος μετά από 5 χρόνια 40 περίπου εκατ. ευρώ το χρόνο. Κανένα απολύτως οικονομικό όφελος δεν προέκυψε από αυτές τις ενοποιήσεις. Το αντίθετο συμβαίνει. Οι διοικητικές δαπάνες αυξάνονται αφού η γραφειοκρατία ενισχύεται.


-Τα έσοδα στα νέα Ταμεία μειώνονται λόγω μεγαλύτερων λειτουργικών αδυναμιών που παρουσιάζονται μετά τις ενοποιήσεις με αποτέλεσμα να υπονομεύεται η προοπτική κυρίως για τις επικουρικές συντάξεις και το εφάπαξ βοήθημα.

-Καμία βελτίωση δεν υπάρχει στην εξυπηρέτηση των πολιτών που συναλλάσσονται με τα Ταμεία. Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει. Παρά τις δικές μας μεγάλες προσπάθειες οι καθυστερήσεις στην απονομή των συντάξεων και των άλλων
παροχών, μετά τον κατακερματισμό και το αλλαλούμ που επικρατεί με το προσωπικό και τις υπηρεσίες, έχουν διευρυνθεί σημαντικά σε όλα τα Ταμεία.

Στην πραγματικότητα αυτό που κατάφερε με τις ενοποιήσεις είναι να κάνουμε ακόμη πιο προβληματικό το ΙΚΑ και να δημιουργήσουμε προβληματικά Ταμεία (ΕΤΕΑΜ, ΤΕΑΥΤ, ΤΑΠΙΤ, ΤΑΕΤΕΚΩ, ΕΤΑΤ)

-Το ΙΚΑ χορηγεί τη σύνταξη για ασφαλισμένο μόνο στο ΙΚΑ σε 4-7 μήνες απότους 3-4 μήνες. Με διαδοχική ασφάλιση η καθυστέρηση είναι από 8 μέχρι και 20 μήνες.

-Ο ΟΑΕΕ χορηγεί σύνταξη όταν υπάρχει ασφάλιση μόνο σε ένα Ταμείο σε 8-10 μήνες (από τους 6-8 μήνες πριν την ενοποίηση) και σε 10 μήνες μέχρι και 2 χρόνια όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση.

-Οι δημόσιοι υπάλληλοι για να πάρουν σύνταξη από τα Επικουρικά τους Ταμεία χρειάζονται πλέον από 15 μέχρι και 18 μήνες και όταν υπάρχει διαδοχική ασφάλιση μπορεί η καθυστέρηση να φθάσει τα 2,5 χρόνια (πριν τις ενοποιήσεις ο χρόνος καθυστέρησης ήταν περίπου ο μισός). Εκτιμάμε ότι αυτή είναι η βασική αιτία για τη μείωση κατά 30% των αιτήσεων συνταξιοδότησης από το Δημόσιο την τελευταία περίοδο. Οι εργαζόμενοι βλέπουν ότι για να ολοκληρωθεί η διαδικασία χορήγησης της σύνταξής τους θα χρειαστεί να περιμένουν μέχρι 20
μήνες, ενώ για το εφάπαξ βοήθημα για όσους σήμερα αποχωρούν θα χρειαστεί να περιμένουν 3 χρόνια αν συνεχιστεί η ίδια κατάσταση. Οι Επικουρικές συντάξεις στα διάφορα Επικουρικά Ταμεία του Ιδιωτικού Τομέα καθυστερούσαν από 3 έως 6 μήνες και από 5 μήνες μέχρι 12 για τις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης.


Εξαίρεση αποτελούσε το Ταμείο των εμποροϋπαλλήλων που η καθυστέρηση ήταν 20-22 μήνες (ΤΕΑΥΕΚ).
ΤΑ ΝΕΑ