Η επόμενη κρίση άρχισε

Στις ημέρες μας παρατηρούμε φαινόμενα και συμπεριφορές που δεν ταιριάζουν με την ένταση, έκταση και διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που βιώνουμε από το φθινόπωρο του 2008. Παρατηρείται μια ξέφρενη κερδοσκοπία με τις τιμές του πετρελαίου, ανάλογη με αυτή των πρώτων υλών το 2007- αρχές 2008, ενώ μεγάλες αμερικανικές τράπεζες, που χρωστούν την επιβίωσή τους στην κρατική παρέμβαση με τεράστια ποσά, επιστρέφουν άρον άρον τα χρήματα της κρατικής βοήθειας με έναν βασικό στόχο. Να μην υπόκεινται σε δημόσια εποπτεία.

Ο Κ. Lewis, γενικός διευθυντής της Βank of Αmerica που διασώθηκε με ένεση 45 δισ. δολαρίων από το αμερικανικό κράτος, δήλωνε κυνικά ότι μετά την εξόφληση των κρατικών χρημάτων πρέπει επειγόντως να δούμε το θέμα των αμοιβών των στελεχών μας και να αποκαταστήσουμε τα μπόνους.

Παράλληλα τράπεζες και χρηματιστήρια επινοούν νέες τεχνικές ώστε να μπορούν να λειτουργούν μακριά από τα αδιάκριτα βλέμματα κυβερνήσεων και Τύπου. Οι Αγγλοσάξονες τις αποκαλούν dark pools. Ο εκπρόσωπος της Αρχής εποπτείας χρηματιστηριακών αγορών της Γαλλίας δήλωνε στην εφημερίδα «Le Μonde» στις 26 Απριλίου ότι ένα σημαντικό τμήμα της αγοράς είναι ουσιαστικά εκτός ελέγχου και λειτουργεί με απόλυτη αδιαφάνεια. Το Σίτι του Λονδίνου, αλλεργικό σε κάθε μορφής εποπτεία, πιέζει μέσω λόμπι αλλά και της αγγλικής κυβέρνησης την ΕΕ να μην προχωρήσει πέρα από ένα σημείο τις αρμοδιότητες των επιτροπών εποπτείας που δημιουργήθηκαν πρόσφατα για τον έλεγχο τραπεζών, ασφαλιστικών οργανισμών και χρηματιστηριακών αγορών. Η πλεονεξία και η αδιαφάνεια ευθύνονται για τη σημερινή κρίση, φαίνεται όμως ότι κάποιοι επιθυμούν να γίνουν όλα ακριβώς όπως πριν.

Ο νέος κόσμος που μας υποσχέθηκε το G20 στο Λονδίνο μάλλον θα είναι ίδιος με τον παλιό. Ετσι το μοτέρ της παγκόσμιας ανάπτυξης θα συνεχίσει να είναι η κατανάλωση των αμερικανικών νοικοκυριών που θα συνεχίσουν να δανείζονται, τα κερδοσκοπικά κεφάλαια που θα συνεχίσουν να κερδοσκοπούν, οι διεθνείς οργανισμοί αξιολόγησης που θα συνεχίσουν να «αξιολογούν» κράτη και επιχειρήσεις όπως και πριν, χέρι χέρι με την κομμουνιστική (;) Κίνα, παγκόσμιο πρωταγωνιστή στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρωταθλητή στη ρύπανση του περιβάλλοντος, προστάτη φορολογικών παραδείσων και κυρίαρχο αγοραστή των αμερικανικών ομολόγων.

Στο Λονδίνο, τον περασμένο Απρίλιο, είκοσι πρωθυπουργοί χωρών που αντιπροσωπεύουν το 85% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 65% του παγκόσμιου πληθυσμού ένωσαν τις προσπάθειές τους και κινητοποίησαν πρωτοφανή στην ιστορία ποσά για να σώσουν το σύστημα, όχι για να το αλλάξουν. Η δήλωση του Ν. Σαρκοζί για επανίδρυση του καπιταλισμού ξεχάστηκε. Η κρίση θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν καταλύτης για ρήξεις και τομές με το παρελθόν. Ηδη διαφαίνεται η πίκρα αυτών που πίστεψαν ότι ένας διαφορετικός κόσμος είναι εφικτός. Δυστυχώς είναι και οι ίδιοι συνυπεύθυνοι, γιατί δεν μπόρεσαν να αρθρώσουν μια διαφορετική, φερέγγυα, εναλλακτική πρόταση, πέρα από γενικότητες και ευχολόγια.

Κρίμα, γιατί αν δεν μπορούμε να ηθικοποιήσουμε τις αγορές, θα μπορούσαμε τουλάχιστον να τις εξημερώσουμε.

Ο κ. Αρ. Καλλιπολίτης είναι τέως διευθυντής της Αγροτικής Τράπεζας.