Λάθος απάντηση... ξαναψηφίστε

Οι πολίτες στα δημοψηφίσματα απαντούν συνήθως για όλα, εκτός από το ερώτημα που τίθεται στο δημοψήφισμα, έλεγε ο Φρανσουά Μιτεράν. Και μάλλον είχε δίκιο. Αλλά αυτό είναι πρόβλημα των πολιτικών και όχι της δημοκρατίας.

Κανένα δημοψήφισμα δεν μπορεί να εξαλείψει το δημοκρατικό έλλειμμα στην Ευρώπη, αλλά είναι κι ένα συμβολικό βήμα. Αν όμως έχεις ήδη ψηφίσει για ένα ζήτημα, ποιος δημοκρατικός κανόνας λέει ότι πρέπει να ξαναψηφίζεις, μέχρι να συνετιστείς (Ιρλανδία) ή ότι δεν είναι δεσμευτική η έκφραση της βούλησής σου (Γαλλία, Ολλανδία); Αν ευθύς εξαρχής θεωρείται μόνο το «ναι» σωστή απάντηση, γιατί μπαίνουν στον κόπο να ζητούν υποκριτικά από τον πολίτη να συνεργαστεί και να συνδιαμορφώσει πολιτική;

Αν δεν έχουν εμπιστοσύνη στη λαϊκή ετυμηγορία, γιατί προσφεύγουν σ' αυτή; Για άλλοθι; Για να σώσουν τις ιδέες τους; Δεν μπορεί να προωθούν τη δημοκρατία και μετά να θρηνούν τα αποτελέσματά της ή να προβάλλουν ενστάσεις και να αναζητούν παρακαμπτηρίους. Δημοκρατία a la carte δεν υπάρχει.

Αν φοβούνται την αντίθετη άποψη, υπάρχει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από το θέμα της κύρωσης μιας συμφωνίας ή ενός Συντάγματος. Και πότε δεν φοβάται κάποιος; Οταν έχει εγγυηθεί χρόνο για δημόσια συζήτηση, ώστε να εκφραστούν όλες οι απόψεις και οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις. Οταν είναι σίγουρος γι' αυτό που προτείνει. Οπότε δεν χρειάζεται να καταφεύγει σε πιέσεις και στρογγυλεμένους εκβιασμούς. Αν δεν πουλάει το προϊόν ή ο πωλητής δεν κάνει για τη δουλειά ή τα οφέλη από το προϊόν είναι πολύ εγκεφαλικά και υπερβολικά αφηρημένα.

Αφηρημένη όμως δεν είναι η οικονομική κρίση, που αποδεικνύεται ο καλύτερος σύμμαχος των Βρυξελλών στην περίπτωση των Ιρλανδών και αναιρεί το νόημα της επιλογής, γιατί υπάρχει ο φόβος.

«Ισως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να σταματήσει να εκδίδει επιταγές», λέει στην «Guardian» ένας αγρότης. «Και αυτό θα ήταν πολύ κακό. Θα απομονωθούμε». Οι Ευρωπαίοι έχουν προ πολλού απομονωθεί από την Ευρώπη. Και είναι εξίσου κακό.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΩΡΤΖΙΝΑΚΗ