Ο αργός θάνατος του δολαρίου παρασύρει τα πάντα...

Ξεδοντιασμένο, πληθωριστικό, ελλειμματικό, βαλλόμενο πανταχόθεν, το δολάριο είναι πολύ νωρίς για να πεθάνει, εκτιμούν επιφανείς οικονομολόγοι. Απλά θα μας ταλαιπωρεί και στο διάβα του θα παρασέρνει τα πάντα. Εφιάλτης δεμένος στο άρμα του καπιταλισμού, εμπροσθοφυλακή μιας υπερδύναμης που στηρίζεται σε πήλινα πόδια. Που είναι υποθηκευμένη σε Κίνα και Ιαπωνία, αλλά έχει το πάνω χέρι. Και το ευρώ; Ο ρόλος του; Είναι σε θέση να εκτοπίσει και να αντικαταστήσει το πράσινο νόμισμα; Με αργά και σταθερά βήματα , είναι η εκτίμηση, αλλά θέλει πολύ δρόμο, αφού το δολάριο γίνεται ο σύγχρονος βρικόλακας που ζει με το αίμα των άλλων. «Η υποτίμηση του δολαρίου συνοψίζεται σε μία πολιτική «εξαθλίωσης του γείτονα», καθώς οι ΗΠΑ αναρρώνουν εις βάρος της ευρωζώνης και των άλλων χωρών με κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες», υπογραμμίζει στην «Αυγή» ο καθηγητής Ηλίας Καρακίτσος (Guildhall Asset Management).

* Τι συμβαίνει με το δολάριο; Έχει υποτιμηθεί σε σχέση με το ευρώ πάνω από 15% στους τελευταίους πέντε μήνες.


Η πτώση του δολαρίου από την άνοιξη του 2009 είναι χαρακτηριστική κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης της αμερικανικής οικονομίας. Παρόλα αυτά, στο σημερινό περιβάλλον τρεις επιπλέον παράγοντες συμβάλλουν στην πτώση του δολαρίου –το τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. Η εκτύπωση χρήματος. Και ο νέος ρόλος του δολαρίου ως νόμισμα μεταφοράς. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού έφτασε σχεδόν το 10% του ΑΕΠ. Αυτό ωθεί προς τα πάνω το ομοσπονδιακό χρέος και απαιτεί την υποτίμηση του δολαρίου. Η Fed έχει τυπώσει 1,3 τρισ. δολάρια για να αγοράσει αξιόγραφα καλυμμένα από περιουσιακά στοιχεία και αμερικανικά ομόλογα, υποβαθμίζοντας έτσι το νόμισμα. Ως αποτέλεσμα των μηδενικών επιτοκίων το δολάριο έχει αντικαταστήσει το γιεν ως νόμισμα συναλλαγών.

* Ποιοι ωφελούνται και ποιοι χάνουν από τον «κατήφορό» του; Ποιες οι επιπτώσεις για την ευρωπαϊκή οικονομία;

Τα θύματα της πτώσης του δολαρίου είναι οι ξένοι κάτοικοι που κατέχουν αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία και συγκεκριμένα αμερικανικά ομόλογα. Οι μεγαλύτεροι κάτοχοι είναι η Κίνα και η Ιαπωνία, παρόλο που όλες οι κεντρικές τράπεζες κρατούν δολάρια ως απόθεμα. Πολλές αναδυόμενες χώρες έχουν καθορίσει την ισοτιμία τους με το δολάριο και αυτές βλάπτονται περισσότερο από αυτές που έχουν πιο ευέλικτες ισοτιμίες. Αλλά εκτός από αυτούς τους κατόχους των αμερικανικών ομολόγων, θύματα της υποτίμησης του δολαρίου είναι αυτές οι χώρες που βλέπουν το νόμισμα τους να ανατιμάται έναντι του δολαρίου, καθώς αυτό μειώνει την ανταγωνιστικότητά τους και προκαλεί απώλεια θέσεων εργασίας και μείωση των εσόδων και των κερδών. Μεγάλος χαμένος είναι και η ευρωζώνη. Η υποτίμηση του δολαρίου συνοψίζεται σε μία πολιτική «εξαθλίωσης του γείτονα», καθώς οι ΗΠΑ αναρρώνουν εις βάρος της ευρωζώνης και των άλλων χωρών με κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες.

* Μήπως ανατέλλει η εποχή του Ευρώ ή ακόμα είναι νωρίς;

Πολλές κεντρικές τράπεζες θέλουν να διαφοροποιήσουν τα αποθέματά τους σε άλλα νομίσματα εκτός του δολαρίου. Ο ρόλος του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος είναι πιθανό να αυξηθεί αλλά είναι ακόμα μικρός.

* Πολλοί λένε ότι η άνοδος των χρηματιστηρίων μετά το 2003, οφείλεται στην αδυναμία του δολαρίου να αποτελέσει ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο. Εσείς τι πιστεύετε;

Το δολάριο υποτιμήθηκε επίσης από το 2002 έως το 2008 και αυτό συνέπεσε με ένα ανταγωνισμό στις μετοχές σε χώρες άλλες από τις ΗΠΑ. Παρόλα αυτά η πτώση του δολαρίου δεν είναι η αιτία αυτού του ανταγωνισμού της αγοράς μετοχών. Οι μετοχές ενισχύθηκαν καθώς η φάση της ανάκαμψης και της επέκτασης του οικονομικού κύκλου βελτίωναν την εταιρική κερδοφορία. Παρόλα αυτά υπάρχει ένα ίχνος αλήθειας σε αυτή τη δήλωση. Η πτώση του δολαρίου ώθησε τους επενδυτές με κέντρο αναφοράς το δολάριο (δηλαδή όχι μόνο κατοίκους των ΗΠΑ αλλά και ξένους που αποτιμούν το χαρτοφυλάκιό τους σε δολάρια) να μετατοπίσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία εκτός ΗΠΑ προς μετοχές άλλων χωρών, καθώς η απόδοση του δολαρίου ενισχύεται από τον βαθμό της υποτίμησης του δολαρίου.

* Πριν από λίγες ημέρες η UNCTAD πρότεινε να υπάρχουν περισσότερα αποθεματικά νομίσματα σε διεθνές επίπεδο. Πώς θα γίνει; Τι σημαίνει;

«Η πρόταση είναι το ευρώ, το γιεν και η στερλίνα να γίνουν επίσης αποθεματικά νομίσματα μαζί με το δολάριο. Αλλά αυτό ακριβώς απασχολεί το SDR και το IMF. Ο κυρίαρχος ρόλος του δολαρίου δεν πηγάζει απλά από το γεγονός ότι είναι αποθεματικό νόμισμα αλλά και από το γεγονός ότι χρησιμοποιείται ευρέως στο παγκόσμιο εμπόριο και στις διεθνείς συναλλαγές κεφαλαίου. Αυτό δεν είναι πιθανό να αλλάξει σύντομα ακόμα και αν οι κεντρικές τράπεζες διαφοροποιήσουν τα αποθεματικά τους σε ευρώ, στερλίνες και γιεν.
Δ. ΤΣΙΠΟΥΡΑΣ