Η ηθική του καπιταλισμού

Είναι δίκαιο να τα λαμβάνουν; Είναι δίκαιο να αναπαράγουν πρακτικές που οδήγησαν στο χρηματοοικονομικό χάος; Οι κυνικοί θα απαντήσουν ότι δικαιοσύνη υπάρχει μόνο στο «Εγκλημα και Τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι.

Είναι μια απάτη; Συνδέεται όμως με μια νομιμότητα. Νομίμως γίνονται ανεκτά. Στο όνομα της οικονομίας της αγοράς.

Είναι ένα λάθος που το αποδέχονται όλοι; Οχι, πάντως τα εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες που έχουν χάσει τη δουλειά τους. Κάποιοι ηγέτες που είδαν να φουσκώνει το ποτάμι της οργής σήκωσαν την παντιέρα για έναν πιο «ηθικό καπιταλισμό».

Αστραψαν και βρόντηξαν με την παχυλή επιβράβευση των «χρυσών» αγοριών και κοριτσιών, που ρισκάρουν εκ του ασφαλούς. Εξασφαλίζουν άφραχτες αμοιβές εάν παρουσιάζουν μεγάλα, βραχυπρόθεσμα κέρδη, χωρίς όμως να τιμωρούνται εάν στη συνέχεια καταγράφονται ακόμη μεγαλύτερες ζημίες.

Αστραψαν και βρόντηξαν, αλλά η χρηματοπιστωτική κοινότητα, τα παιδιά της Wall Street και του City, είναι πολύ σκληρά για να λυγίσουν, και να απεμπολήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα.

Τα συμφέροντα πολύ ισχυρά για να καμφθούν. Ιδίως, τώρα που αχνοφαίνεται η ανάκαμψη. Εύθραυστη, ισχνή, αλλά ανάκαμψη, που στέλνει σε ύφεση τη δυναμική για μεταρρυθμίσεις στο χρηματοοικονομικό σύστημα.

Τι μένει λοιπόν στους «ασυμβίβαστους» ηγέτες, μετά τους λεονταρισμούς; Να βρουν τρόπο να ξεπουλήσουν χάντρες και καθρεφτάκια στους ιθαγενείς. Να παρουσιάσουν το απαράλλαχτο ως αποτέλεσμα συμβιβασμού και σκληρών διαπραγματεύσεων.

Περιορισμοί, όπως όλα δείχνουν, δε θα μπουν στα μπόνους. Αν δεν ακολουθήσουν στην G20 την πεπατημένη τακτική που δεν εξαιρεί τίποτα, άρα δεν ορίζει και τίποτα, αν δεν καταλήξουν σ' ένα νεφελώδες πλαίσιο ρυθμίσεων, που θα προτρέπει -δεν περιμένω δριμύτερη τοποθέτηση, χωρίς να αποκλείω το πυροτέχνημα- τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να υιοθετήσουν πιο συνετές πρακτικές διαχείρισης κινδύνου, μπορεί να μετονομάσουν τα μπόνους σε επίδομα ψυχικής οδύνης, που θα καταβάλλεται αναδρομικά. Εντιμότατη, «αθώα απάτη», για να θυμηθούμε και τον Τζον Κένεθ Γκαλμπρέιθ.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΩΡΤΖΙΝΑΚΗ