Οταν η Φάνη συνάντησε τον Φρέντι

ΦΑΝΗ ΜΕΪ (Fanny Mae). Ακούγεται σαν όνομα γυναίκας, αλλά είναι κάτι ακόμα πιο πολύπλοκο, κατ' άλλους και επικίνδυνο.

Το πλήρες και κανονικό της όνομα είναι Federal National Mortgage Association, και πρόκειται για έναν ημικρατικό οργανισμό που ιδρύθηκε το 1938 (παιδί της Μεγάλης Υφεσης της δεκαετίας του 1930), με σκοπό να αγοράζει στεγαστικά δάνεια από τράπεζες. Αυτές, με τη σειρά τους, χρησιμοποιούσαν τα λεφτά που ελάμβαναν από τη Φάνη Μέι για να δώσουν κι άλλα στεγαστικά δάνεια στους πελάτες τους. Κύκλος...

ΦΡΕΝΤΙ ΜΑΚ (Freddie Mac). Ακούγεται σαν όνομα ανδρός, αλλά είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο και, όταν σμίξει με τη Φάνη, εξίσου επικίνδυνο. Το πλήρες και κανονικό όνομα του Φρέντι είναι Federal Home Loan Mortgage Corporation, ημικρατικός οργανισμός και αυτός, ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του '60, και έκανε πάνω-κάτω την ίδια δουλειά με τη Φάνη. Δούλευαν, και οι δύο, με όρους ελεύθερης αγοράς, ήταν εισηγμένοι στο Χρηματιστήριο, και η «αποστολή» τους ήταν να υπάρχει ένα είδος κρατικής εγγύησης για τα στεγαστικά δάνεια.

ΑΠΟ τη στιγμή που βρέθηκαν όμως με τόσα λεφτά στα χέρια τους, λεφτά που υποτίθεται πως θα εγγυώνταν τα στεγαστικά δάνεια που έπαιρναν οι «καταναλωτές», κάτι έπρεπε να τα κάνουν. «Securitisation», ήταν η λύση που σκέφτηκαν, και για μας τους απ' έξω, μία ακόμα από τις πολλές καινούργιες λέξεις που μάθαμε μαζί με τα άσχημα μαντάτα της κρίσης: «Τιτλοποίηση». Οι ειδήμονες περιγράφουν τη διαδικασία αυτή ως εξής: Στοιβάζεις μαζί όλα τα στεγαστικά δάνεια οριζόντια, και τα τεμαχίζεις καθέτως. Κάθε κομμάτι περιέχει λίγο από όλα τα στεγαστικά δάνεια που περιέχονται στην «τούρτα» και μπορεί να πουληθεί στην ελεύθερη αγορά ως «τίτλος» - μια επένδυση, δηλαδή, όπως είναι η μετοχή ή το ομόλογο.

ΟΠΩΣ συμβαίνει όμως σχεδόν πάντα, υπήρχε ένα μειονέκτημα, μια ρωγμή στο μοντέλο: Εάν ένας ικανός αριθμός δανειοληπτών βρισκόταν σε αδυναμία να αποπληρώνει κανονικά τις δόσεις του, τότε η αξία αυτών των «τίτλων» (βασισμένων στα στεγαστικά δάνεια), θα κατέρρεε αυτομάτως. Αυτό ακριβώς συνέβη, και η Φάνη και ο Φρέντι βρέθηκαν με έναν τεράστιο λογαριασμό που δεν μπορούσαν να τακτοποιήσουν. Ετσι, έσκασε η φούσκα...

Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ συντάκτης του BBC στην Αμερική, Γκρεγκ Γουντ, γράφει ότι «αυτό το ίσως βαρετό ζευγάρι, η Φάνη και ο Φρέντι, ζευγάρι τυπικό των νοικοκυραίων των μεσοδυτικών Πολιτειών της Αμερικής, σχεδόν κατέστρεψε την αγορά ακινήτων των ΗΠΑ και έγινε η αιτία να βυθιστεί ο κόσμος όλος σε βαθύτατο οικονομικό σκότος». Ηταν τέτοιες μέρες, 7 Σεπτεμβρίου του 2008 συγκεκριμένα, όταν η αμερικανική κυβέρνηση αναγκάστηκε να επέμβει οικονομικά για να σώσει τους δύο αυτούς κολοσσούς, τους μεγαλύτερους στο είδος τους στον κόσμο, στην ουσία ιδιωτικοποιώντας τους.

ΕΝΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

50% των στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ κατείχαν ή και εγγυώνταν οι δύο εταιρείες Φάνη Μέι και Φρέντι Μακ. Ποσοστό που, μεταφραζόμενο σε χρήματα, αντιστοιχούσε με 5 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Από τον ΧΡΗΣΤΟ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ
Ελευθεροτυπία