“«Σοσιαλισμός», «βαρβαρότητα» και πολιτική ασχετοσύνη”

Οι πολιτικοί κληρονομικοί ηγεμόνες του βασιλείου της Ελλάδος δεν χάνουν ευκαιρία να αποδεικνύουν την έλλειψη όχι μόνο καλλιέργειας αλλά και βασικών πολιτικών έστω γνώσεων. Αφορμή για αυτό το σχόλιο είναι η νέα διαμάχη σχετικά με την φράση που χρησιμοποίησε ο Γιώργος Παπανδρέου “Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα”, αναφερόμενος στις επιλογές μπροστά στις οποίες βρίσκεται η ανθρωπότητα σήμερα. Το εάν είναι τεχνητή ή όχι αυτή η διαμάχη λίγο μας ενδιαφέρει. Αυτό που θά’πρεπε να μας ενδιαφέρει είναι το κατά πόσον αυτοί οι άνθρωποι έχουν την πνευματική ικανότητα να αντιληφθούν έστω το πραγματικό νόημα μιας φράσης σαν κι αυτήν.
Συνάμα με τους κληρονομικούς ηγεμόνες, οι λογής λογής αυλικοί (συνώνυμο πλέον του μεγαλοδημοσιογράφου) είτε λόγω άγνοιας, είτε λόγω διατεταγμένης υπηρεσίας, συντηρούν και υιοθετούν τις θέσεις των αφεντικών τους. Τρανό παράδειγμα ο ειδικός επί παντός επιστητού, η πνευματική αρχή της χώρας Ιωάννης Πρετεντέρης. Ρωτά με στόμφο τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΠΑΣΟΚ στις 19/05/09 στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΜΕΓΚΑ εάν υιοθετεί την τοποθέτηση του προέδρου του κόμματός τους σχετικά με την βάρβαρη φύση των του νεοφιλελευθερισμού και της δεξιάς, και κατ’επέκτασην των μελών του εν Ελλάδι εκπροσώπου τους, της ΝΔ. “Σας φαίνεται για βάρβαρος η κα. Μαριέττα Γιαννάκου;” ερωτά ο αυτοαποκαλούμενος δημοσιογράφος, ή πιό εύστοχα, χειραγωγός Πρετεντέρης.

Είμαι ο τελευταίος που θα υπερασπιστεί τον Γιώργο Παπανδρέου και τις απόψεις του μιας και προσωπικώς πιστεύω πως εκτός του ότι μέσω εύηχων συνθημάτων όπως “πράσινη ανάπτυξη”, “κοινωνικό κράτος”, “σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα”κτλ., προσπαθεί να καλύψει το πλήρες κενός οράματος και ιδεών. Ο Γιώργος Παπανδρέου και το κόμμα του είναι τόσο σοσιαλιστές όσο και ο Μπαράκ Ομπάμα, η ηγεσία της Κίνας ή ο Τόνυ Μπλαίρ. Αυτό όμως που θα προσπαθήσω να υπερασπιστώ είναι η αλήθεια και η νοημοσύνη μου, την οποία υποτιμούν και υποβαθμίζουν αδιαλείπτως σχεδόν το σύνολο του πολιτικού και δημοσιογραφικού κόσμου (και τονίζω το “σχεδόν”).

Για να πάρουμε τα πράματα από την αρχή, το ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μίλησε για το δίλημμα “σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα” δεν σημαίνει ότι εννοούσε πως καθένας από τους νεοφιλελεύθερους πολιτικούς και καπιταλιστές είναι βάρβαρος ως άτομο. Εκτός αυτού, η φράση αυτή και η προφανής πολιτική και κοινωνική διάσταση του διλήμματος έχει ιστορία η οποία είναι βαθιά ριζωμένη στις απαρχές των κινημάτων της ανθρωπότητας για την αναζήτηση ενός διαφορετικού τρόπου ανάπτυξης και προόδου. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ στο ιστορικό κείμενό της “Junius Pamphlet” που έγραψε μέσα από την φυλακή το 1915 μιλάει για το πώς “Ο καπιταλισμός και η βιομηχανία ανθίζει πάνω στα ερείπια του πολέμου”, πως “τα κέρδη ξεπηδούν σαν αγριόχορτα, στα πεδία των νεκρών”, ενώ παρακάτω καταλήγει πως η μόνη εναλλακτική μπροστά σε αυτήν την βαρβαρότητα, η οποία μάλιστα αποτελεί επιτακτική ανάγκη, είναι ο σοσιαλισμός. Ουδείς μπορεί να αγνοήσει πλέον την πραγματικότητα και να μην παραδεχτεί πως η μεγαλύτερη κινητήρια δύναμις του πολέμου είναι το κέρδος. Από τον Α’ και τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο μέχρι το Βιετνάμ και το Ιράκ συγκεκριμένες τράπεζες, κατασκευαστικές, πολεμικές βιομηχανίες και πετρελαιοβιομηχανίες αποκόμισαν μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πλούτου μέσω του πολέμου.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1917, ο Λέων Τρότσκυ στο πρόταγμά του, το οποίο υιοθετήθηκε τον Αύγουστο του 1948 στην Δ΄ Διεθνή λέει “Όλη η εξέλιξη του παρελθόντος, χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης ιστορίας, ταξικής πάλης, πολιτισμικών ανταλλαγών, πλέον όλα αυτά συμπυκνώνονται στο ζήτημα της προλεταριακής επανάστασης. Δεν υπάρχει άλλη έξοδος από αυτή την βαρβαρότητα”.

Εάν οι ηγεμόνες και οι αυλικοί τους δεν γνώριζαν το τι είπαν η Ρόζα Λούξεμπουργκ και ο Λέων Τρότσκυ ίσως θά’πρεπε να γνωρίζουν λίγα πράγματα για την ζωή ενός από τους σημαντικότερους φιλοσόφους του 20ού αιώνα, μιας και ήταν και Έλληνας, του Κορνήλιου Καστοριάδη. Φευ, μπορεί το όνομά του κάτι να τους θυμίζει αλλά πολύ αμφιβάλω εάν ποτέ έκαναν τον κόπο να τον διαβάσουν. Ακόμη περισσότερο, ακόμη κι αν το προσπάθησαν, αμφιβάλω εάν κατέβαλαν την προσπάθεια να τον κατανοήσουν. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης μαζί με τον Κλώντ Λεφόρ, απετέλεσαν ιδρυτικά μέλη της ριζοσπαστικής ελευθεριακής σοσιαλιστικής οργάνωσης “Socialism ou Barbarie” (Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα) από το 1948 μέχρι το 1965. Η οργάνωση αυτή και τα άρθρα που εξέδιδε, άσκησε πολύ μεγάλη επιρροή στην πολιτική και φιλοσοφική σκέψη της εποχής και πολλές από τις απόψεις της υιοθετήθηκαν από τους εξεγερμένους του Μάη του 1968.

Η ιστορία της φράσης “Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα” είναι πολύ μεγαλύτερη από την μικρή αυτή σύνοψη. Εντούτοις, δεν σημαίνει τίποτε παραπάνω από το ότι η εναλλακτική της κοινής δράσης, της αλληλεγγύης, της μόρφωσης, της εργασίας, της υγειονομικής περίθαλψης και της ελευθερίας για όλους, είναι η βάρβαρη πραγματικότητα που ζούμε σήμερα. Η πραγματικότητα του καπιταλισμού που ολοένα και αυξάνει τα παραγόμενα αγαθά παραλλήλως με την φτώχεια, που ενώ αυξάνει την παραγωγή φαρμάκων αυξάνει και τους αρρώστους, που ενώ παράγει περισσότερη τροφή από ποτέ, αυξάνει τους πεινασμένους. Δεν νομίζω όμως πως χρειάζεται να επεκταθούμε για να συνειδητοποιήσει κανείς πως το νόημα της φράσης αυτής, παρασάγγας απέχει από αυτό που του απέδωσαν αυτοί που έχουν επωμιστεί την διακυβέρνηση αυτού του τόπου και την ενημέρωσή μας. Εάν βαρβαρότητα σημαίνει το να βρίσκονται σε αυτές τις θέσεις ακαλλιέργητοι άνθρωποι, χειραγωγοί, νεποτιστές, διαπλεκόμενοι και υπερόπτες, κε. Καραμανλή της δεξιάς (που σας αρέσει να τον αποκαλείτε μεσαίο χώρο), κε. Παπανδρέου του αποπροσανατολισμένου και χωρίς κατεύθυνση πολιτικού χώρου (που για κάποιον λόγο επιμένετε να τον αποκαλείτε σοσιαλιστικό) και κε. Πρετεντέρη, τότε αναμφιβόλως αποτελείτε αναπόσπαστο μέρος αυτής της βαρβαρότητας που μας κατακλύζει.