Ξεκίνησαν να έρχονται στην Ελλάδα τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '90, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον. Οι οικονομικοί μετανάστες αποτελούν πλέον ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας που, όπως δείχνουν οι δείκτες και οι αριθμοί, έχουν βοηθήσει σημαντικά στην ανάπτυξή της.Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί αρκετές απόψεις για το ρόλο που έπαιξαν οι μετανάστες προερχόμενοι από φτωχά κράτη στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και την αγοράς εργασίας. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι μετανάστες τούς «έκλεψαν» την εργασία, καθώς δέχονταν να δουλέψουν με μικρότερα ημερομίσθια και οι εργοδότες προτιμούσαν εκείνους. Αντίθετα, υπάρχουν και εκείνοι που υπενθυμίζουν ότι είναι μύθος η άποψη πως οι μετανάστες αυξάνουν την ανεργία. Όπως υποστηρίζει η έρευνα «Οι οικονομικές επιπτώσεις της απασχόλησης των μεταναστών κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν», των κ. Κόντη (επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών) και Ζωγραφάκη (λέκτορα Πανεπιστημίου Πατρών), οι μετανάστες συμβάλουν κατά 1,3-1,5% στην ετήσια ανάπτυξη του ΑΕΠ.
Τη θετική συμβολή των μεταναστών στην οικονομία της χώρας μας τονίζει στη συνέντευξή της στο kathimerini.gr η κ. Βάλια Αρανίτου, λέκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών. Όπως επισημαίνει η κ. Αρανίτου, οι μετανάστες συμβάλουν στην οικονομία μέσω τριών παραμέτρων: τους μακροοικονομικούς δείκτες, την απασχόληση και τις δημόσιες δαπάνες. Παράλληλα, υποστηρίζει πως η άμεση νομιμοποίηση των παράνομων μεταναστών θα ήταν μια θετική κίνηση για την ελληνική οικονομία.
Αναλυτικά η συνέντευξη με την κ. Βάλια Αρανίτου:
Ποια είναι η συμβολή των μεταναστών στην ελληνική οικονομία;
«Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία (απογραφή 2001) οι μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα μας φτάνουν τους 760.000 περίπου, δηλαδή το 7% του μόνιμου πληθυσμού. Για να μπορέσουμε να κάνουμε τη σύγκριση θα πρέπει να σκεφτούμε ότι στην προηγούμενη απογραφή -το 1991- ο αντίστοιχος αριθμός ήταν 167.000, δηλαδή περίπου το 1,6% του μόνιμου πληθυσμού της Ελλάδας. Η προσέγγιση των οικονομικών επιπτώσεων από τους μετανάστες είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και αποτελείται από τρεις παραμέτρους: την επίπτωση στους μακροοικονομικούς δείκτες, τις επιπτώσεις σε θέματα απασχόλησης και αυτές σε θέματα δημοσίων δαπανών.Στην Ελλάδα, θα μπορούσαμε να λέγαμε ότι και η Τράπεζα της Ελλάδας έχει αποφανθεί στην τελευταία έκθεση του Διοικητή ότι οι επιπτώσεις στο ΑΕΠ είναι θετικές. Σημαντική παράμετρος για το θέμα των δεικτών είναι και οι επιδράσεις των μεταναστών στο θέμα της κατανάλωσης, όπου τα αποτελέσματα είναι και σ' αυτόν τον τομέα θετικά, όχι όμως στον αναμενόμενο βαθμό. Αυτό συμβαίνει γιατί η ροπή προς κατανάλωση των μεταναστών είναι μικρότερη από την αντίστοιχη των Ελλήνων, καθώς οι μετανάστες αποταμιεύουν ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματος ή το στέλνουν στις οικογένειές τους στις χώρες προέλευσης.
Όσον αφορά στο δεύτερο άξονα, αυτόν της απασχόλησης, τα αποτελέσματα κρίνονται θετικά καθώς είχαμε την είσοδο νέων εργαζομένων. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πολλοί μετανάστες έχουν υποκαταστήσει την «οικογενειακή βοήθεια» με μισθωτή απασχόληση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Στον τρίτο άξονα -των δημοσίων δαπανών, η είσοδος των μεταναστών είναι σίγουρα θετική, διότι ενώ πληρώνουν έμμεσους ή άμεσους φόρους οι μετανάστες δεν παίρνουν ακόμα συντάξεις. Ακόμα και τη νοσοκομειακή περίθαλψη, επειδή είναι οι περισσότεροι νεαρής ηλικίας δεν τη χρησιμοποιούν όσο οι Έλληνες.
Παράλληλα, όπως μας δείχνουν μελέτες, λίγες είναι οι κατηγορίες του πληθυσμού που επηρεάστηκαν από την είσοδο των μεταναστών στην αγορά εργασίας».
Η συνολική προσφορά των μεταναστών στην ελληνική οικονομία μπορεί να αποτυπωθεί μόνο από την αύξηση κατά 1% του ΑΕΠ;
«Με μία πρόσφατη δουλειά που έγινε για το Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής, η συνεισφορά των μεταναστών προσεγγίζεται σε αυτό το ποσοστό. Σε αντίστοιχες μελέτες, πρόσφατα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ισπανία, υπάρχει και ο αντίλογος. Ότι η είσοδος των νέων ρευμάτων μεταναστών -ειδικά των ανειδίκευτων- έχει αρνητική επίπτωση διότι οι μετανάστες δεν συμπεριφέρονται «αγοραστικά» όπως οι υπόλοιποι κάτοικοι μιας χώρας.
Αν θέλουμε να αναφερθούμε μόνο στην Ελλάδα, θα δούμε ότι οι μετανάστες συνεισφέρουν στο ΑΕΠ με αρκετούς τρόπους. Μία από τις παραμέτρους είναι και τα εμπορικά ακίνητα. Γνωρίζουμε ότι στο εμπορικό τρίγωνο της Αθήνας, στη Σοφοκλέους και το Μεταξουργείο υπάρχουν καταστήματα τα οποία τα ενοικιάζουν μετανάστες και έχουν δημιουργήσει τις δικές τους επιχειρήσεις. Ένα σημαντικό λοιπόν όφελος για την οικονομία της χώρας μας είναι η ενοικίαση αυτών των εμπορικών χώρων».
Πως κρίνετε την πολιτική της χώρας μας απέναντι στους οικονομικούς μετανάστες; Μπορεί να αλλάξει κάτι προς το καλύτερο;
«Θεωρώ ότι ενώ το θεσμικό πλαίσιο είναι αρκετά θετικό, κωλυσιεργούν οι διαδικασίες για να πάρει ο μετανάστης την πράσινη κάρτα. Θα ήταν μια καλή πρωτοβουλία εάν καταφέρναμε με γρήγορες διαδικασίες να νομιμοποιήσουμε όλους τους παράνομους μετανάστες. Αυτό θα ήταν πραγματικά θετικό και το Ασφαλιστικό σύστημα και για την καλύτερη λειτουργία των οικονομικών διαδικασιών των ίδιων των μεταναστών».
Πολλοί μετανάστες δουλεύουν παράνομα ή είναι και οι ίδιοι «παράνομοι». Πόσο συμβάλει αυτή η εργασία στην παραοικονομία της Ελλάδας;
«Κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο να το προσεγγίσει κανείς. Όλοι συμφωνούν ότι η παραοικονομία υπολογίζεται περίπου στο 35% του ΑΕΠ. Δεν υπάρχουν όμως πληροφορίες για τη συμβολή των παράνομων μεταναστών σε αυτό το ποσοστό. Είναι σίγουρο όμως, ότι οι μετανάστες έχουν βοηθήσει στην οικονομία της χώρας. Τα οφέλη από την «παράνομη» εργασία των μεταναστών ήταν άμεσα και για τους εργοδότες καθώς δεν φαντάζονταν ποτέ πως θα είχαν τόσο χαμηλούς μισθούς, αλλά αυτό το γεγονός αύξησε σημαντικά την παραγωγικότητα».
Πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφέρει ότι μέχρι το 2050 θα χρειαστούν 56 εκατομμύρια μετανάστες προκειμένου να καλυφθούν τα κενά στον εργασιακό χώρο. Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;
«Το 2000 σύμφωνα με μελέτη του ΟΟΣΑ, έγινε πρώτη φορά λόγος για μετανάστευση αναπλήρωσης. Ότι η είσοδος των μεταναστών θα ήταν μια λύση στο συνταξιοδοτικό και ασφαλιστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι χώρες της δυτικής Ευρώπης, καθώς οι μετανάστες είναι μεσαίας ή μικρής ηλικίας και έτσι συμβάλουν με τις εισφορές τους στη βελτίωση των ασφαλιστικών εσόδων».
Έχει βελτιωθεί το πλαίσιο εργασίας των μεταναστών;
«Θεωρώ ότι έχει βελτιωθεί το πλαίσιο. Όταν «μπαίνουν» οι μετανάστες σε μία οικονομία είναι ανειδίκευτοι, αλλά με την πάροδο των ετών βελτιώνουν αυτό το επίπεδο και καταλαμβάνουν υψηλότερες θέσεις. Πλέον έχουν καταγραφεί ως εργαζόμενοι, έχουν ασφαλιστικά δικαιώματα και καλύτερους μισθούς και βελτιώνεται και το επίπεδο της εξειδίκευσής τους».
Μπορούμε να παρατηρήσουμε ομοιότητες μεταξύ των Ελλήνων μεταναστών -των προηγούμενων δεκαετιών- και των οικονομικών μεταναστών που έρχονται στην Ελλάδα;
«Οι αιτίες -και στους Έλληνες που πήγαιναν τα προηγούμενα χρόνια αλλά και σ' αυτούς που έρχονται τώρα στη χώρα μας- είναι ίδιες. Πηγαίνουν δηλαδή σε οικονομίες που είναι αναπτυσσόμενες ή αναπτυγμένες και οι οποίες έχουν ανάγκη από νέο εργατικό δυναμικό. Είναι το δίδυμο «push-pull», δηλαδή ωθούνται από τη χώρα προέλευσης ή έλκονται από τη χώρα υποδοχής; Τελικά, αν η οικονομία υποδοχής δεν είναι αναπτυσσόμενη τότε δεν υπάρχουν οι δυνατότητες να εισέλθει ο μετανάστης και άρα δεν πηγαίνει. Οι Έλληνες πήγαιναν γιατί υπήρχαν ευκαιρίες εργασίας με υψηλότερους μισθούς και το ίδιο ισχύει για τους μετανάστες που έρχονται στη χώρα μας».
Μπορούμε να σκιαγραφήσουμε το προφίλ του οικονομικού μετανάστη που βρίσκεται αυτό τον καιρό στη χώρα μας;
«Κατά το 55% είναι άνδρες και οι γυναίκες είναι 45%, λιγότερες από ότι στον υπόλοιπο πληθυσμό της χώρας που είναι το 50% περίπου, ενώ το 48% των μεταναστών είναι έγγαμοι. Όσον αφορά στο μορφωτικό τους επίπεδο, το 9,2% είναι αναλφάβητοι, ένα 46% έχει δευτεροβάθμια εκπαίδευση και υπάρχει και ένα 18% που είναι πτυχιούχοι.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι το κίνητρο για το οποίο έρχονται όπου βλέπουμε ότι το 55% των Αλβανών μεταναστών έχει ως κίνητρο την εύρεση εργασίας, ενώ οι πολίτες που έρχονται από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηλώνουν κατά 40% άλλους λόγους, με βασικότερο τις σπουδές στη χώρα μας».
www.kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου