Εργασία ή κανιβαλισμός;

Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας προϋπήρξαν της κρίσης. Μάλιστα «κυριάρχησαν» στις χώρες που «ξέσπασε», όπως οι ΗΠΑ και η Αγγλία. Δεν... απέτρεψαν την κρίση και ούτε βέβαια την αύξηση των ποσοστών της ανεργίας. Χρησιμοποιήθηκαν (και χρησιμοποιούνται) πολλές φορές προσχηματικά, ενισχύοντας τα κέρδη και την εκμετάλλευση με αντικοινωνικές συνέπειες.
Παρ όλα αυτά η νέου τύπου οργάνωση των επιχειρήσεων, δηλαδή οι δομές της «νέας οικονομίας», δεν επιτρέπουν να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τις νέες πραγματικότητες. Αυτό είναι το ένα θέμα. Το άλλο είναι ότι η διεθνής κρίση πιέζει όντως, είτε προσχηματικά και άδικα είτε όχι, ασφυκτικά τις ισορροπίες στην αγορά εργασίας.
Δεν μπορούμε να «στρουθοκαμηλίζουμε». Ακόμα κι αν βαρυνόμαστε μ ένα «προπατορικό αμάρτημα»: Νομιμοποιήσαμε στη χώρα μας τις ελαστικές σχέσεις, χωρίς τις προϋποθέσεις ενός αξιόπιστου κοινωνικού κράτους, που να μπορεί να ενσωματώσει από πλευράς ασφάλειας, ελέγχου και αντίβαρου τις αθέμιτες συμπεριφορές της αγοράς. Ετσι λ.χ. χωρίς ελεγκτικούς μηχανισμούς ζούμε σε μια αγορά που το πρόβλημα στην κυριολεξία δεν είναι τόσο η «ελαστικότητα», αλλά η μαύρη εργασία και η ελαστικότητα χωρίς... όρους και ασφάλεια!
Τι γίνεται λοιπόν εν καιρώ κρίσης και ραγδαίας αύξησης της ανεργίας; Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορούμε να «σφυρίζουμε αδιάφορα». Ιδίως μάλιστα όταν ο κ. Μίχαλος «κρώζει» στα τηλεπαράθυρα «ελαστική εργασία ή απολύσεις και ανεργία», ενώ ο πρωθυπουργός εμφανίζεται ως άλλος Ηρώδης, στη συνέντευξή του στις Βρυξέλλες, να «νίπτει τας χείρας του», λέγοντας επ αφορμή των κινήσεων του κ. Μυλωνά περίπου «δεν μου αρέσει, αλλά είναι προτιμότερο από το να κλείσουν οι επιχειρήσεις»! Δηλαδή εμφανίζεται περίπου ως σχολιαστής...
Το πρόβλημα όμως δεν είναι ατομικό, της κάθε επιχείρησης. Είναι συλλογικό και αφορά τις επιχειρήσεις, τους εργαζόμενους και το πολιτικό μας σύστημα. Απαιτεί κεντρική πολιτική παρέμβαση και συγκεκριμένο σχεδιασμό αμέσως. Δυστυχώς δεν έχουμε εγγυητικούς μηχανισμούς και έγκυρες θεσμικές παρεμβάσεις που θα διασφαλίζουν ότι μια, ενδεχομένως, μειωμένη απασχόληση και αμοιβή θα είναι ένα «εργαλείο» περιορισμένης χρονικής διάρκειας για να σωθούν και η ίδια η επιχείρηση και οι θέσεις εργασίας. Συνήθως όλα αυτά καταλήγουν σε «διάσωση των κερδών» εις βάρος της εργασίας. Λείπει η θεσμική, η ηθική και η πολιτική εμπιστοσύνη. Και αυτό δεν ξεπερνιέται, χωρίς μια γενικότερη κυβερνητική - πολιτική αλλαγή. Είναι πλέον όρος αναγκαίος για να ισορροπήσει στοιχειωδώς το σύστημα.
Παναγιώτης Δ. Παναγιώτου