Η σιωπή των αμνών

Πριν από περίπου ένα μήνα, συνεργείο ελεγκτών εφοριακών μετέβη στη Λήμνο προκειμένου να διενεργήσει φορολογικούς ελέγχους σε τουριστικές και άλλες επιχειρήσεις του νησιού. Η αντίδραση των επαγγελματιών, των επιχειρηματιών και συνολικά της τοπικής κοινωνίας ήταν έντονη και σχεδόν αυτόματη. Οι εφοριακοί, με το πού κατέβηκαν από το πλοίο, προπηλακίστηκαν και εκδιώχθηκαν κακήν κακώς από τη Λήμνο, σχεδόν δεν τους επιτράπηκε η αποβίβαση. Αντιμετωπίστηκαν ως εχθροί του λαού από την τοπική κοινωνία· κηρύχθηκαν ανεπιθύμητοι. Οι κοινωνικοί φορείς χειροκρότησαν τον διωγμό, τα κόμματα εσιώπησαν, το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών σχεδόν δεν αντέδρασε και τοπικά μέσα ενημέρωσης επικρότησαν το επεισόδιο. Η φοροδιαφυγή κατήγαγε νίκη μεγάλη στη Λήμνο. Ουσιαστικά, στο όνομα της εγκατάλειψης του νησιού, σχεδόν νομιμοποιήθηκε, μεταδίδοντας παντού στη χώρα ανάλογο σήμα διεκδίκησης της φορολογικής ασυλίας ή καλύτερα του «δικαιώματος» στη φοροδιαφυγή.

Εκείνο το περιστατικό, παρότι χάθηκε στο βουητό του καλοκαιριού, υπήρξε σημαδιακό. Ενα μήνα αργότερα, το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών διαπιστώνει κατάρρευση των φορολογικών εσόδων και αποδέχεται την αδυναμία και την αποδιάρθρωση του φοροελεγκτικού μηχανισμού. Η κάμψη των φορολογικών εσόδων μπορεί να αποδίδεται στην κρίση και στην κάμψη της δραστηριότητας, αλλά είναι απείρως ισχυρότερη των συνεπειών της ύφεσης. Η οικονομική ανάπτυξη όντως διολίσθησε προς το μηδέν στη διάρκεια του 2009, αλλά η κάμψη των φορολογικών εσόδων και ειδικώς του ΦΠΑ είναι απείρως μεγαλύτερη. Τα έσοδα του ΦΠΑ μειώθηκαν κατά 10% στο πρώτο εξάμηνο του 2009- υποχωρούν δηλαδή πολύ ταχύτερα της δραστηριότητας. Αυτή η εξέλιξη από μόνη της φανερώνει την αποδιάρθρωση του φοροελεγκτικού μηχανισμού και καταδεικνύει το βάρος γεγονότων όπως τα προαναφερθέντα της Λήμνου. Και άλλοτε, σε θερμές πολιτικές περιόδους και σε καιρούς αμφισβήτησης της κυβέρνησης, αναπτύχθηκαν τέτοια φαινόμενα. Και το 1989 ο φοροελεγκτικός μηχανισμός είχε καταρρεύσει, αλλά και παραμονές του 2004, εν όψει της πολιτικής αλλαγής και επ΄ αφορμή επίσημων δηλώσεων της επερχόμενης Νέας Δημοκρατίας για κατάργηση του ΣΔΟΕ, τα έσοδα είχαν καταρρεύσει και ο φοροελεγκτικός μηχανισμός είχε παραλύσει εξαιτίας της πολιτικής αμφισβήτησης.

Στην παρούσα όμως συγκυρία της διπλής- δημοσιονομικής και οικονομικής- κρίσης, όπου το κράτος δοκιμάζεται και η πραγματική οικονομία έχει ανάγκη κρατικής στήριξης, δεν υπάρχουν περιθώρια ανοχής σε φαινόμενα φορολογικής ασυλίας. Η δημοσιευθείσα άλλωστε προχθές από «Το Βήμα» έρευνα του Πανεπιστημίου του Λιντς, η οποία υιοθετήθηκε από τον ΟΟΣΑ και αναδεικνύει την Ελλάδα πρωταθλήτρια της παραοικονομίας στην Ευρώπη, δεν επιτρέπει παρερμηνείες, παρότι επισήμως τα συνήθως λαλίστατα κόμματα επέλεξαν και πάλι την τακτική της σιωπής των αμνών. Οταν η παραοικονομία στην Ελλάδα αποτιμάται σε 65 δισ. ευρώ τον χρόνο δεν χρειάζεται καμία άλλη συζήτηση. Η αποκάλυψη και η φορολόγησή της με ένα χαμηλό συντελεστή 20% θα αποφέρει περισσότερα από 12 δισ. ευρώ, υπερδιπλάσια απ΄ αυτά που διεκδικεί ο κ. Παπαθανασίου. Αρκεί από μόνη της η αποκάλυψη και η φορολόγηση της παραοικονομίας για να προσφέρει τη λύση στο δημοσιονομικό αδιέξοδο της χώρας. Υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι η πολιτική ηγεσία της χώρας θα αναλάβει και το πολιτικό κόστος σύγκρουσης με τον ισχυρό κύκλο των εκατομμυρίων παραοικονομούντων στην Ελλάδα.
ΤΟ ΒΗΜΑ