Ενα περιοδικό «Ευχαριστώ»

Ονομάζεται «Asante», που σημαίνει «ευχαριστώ» στα σουαχίλι, και είναι το πρώτο αφρικανικό free press περιοδικό στην Αθήνα, γραμμένο στα ελληνικά από μετανάστες δεύτερης γενιάς. Ενα αντι-παράδειγμα για την ξενοφοβία των καιρών μας και ένας «πιλότος» για την ενσωμάτωση των ξεχωριστών περιπτώσεων στην ελληνική κοινωνία.
Οταν πέρυσι το καλοκαίρι η Ολγα μιλούσε για ένα αφρικανικό free press περιοδικό που ετοιμάζουν κάποιοι μετανάστες φίλοι της, τα χαμόγελα ήταν μάλλον συμπάθειας και τα τυπικά «α, τι ωραίο» συγκάλυπταν τις εμπεριστατωμένες προβλέψεις για το σύντομο και γραφικό του εγχειρήματος. Εναν χρόνο μετά, στο μικρό αλλά γεμάτο χρώματα γραφείο των Εξαρχείων οι προβλέψεις καταρρίπτονται και το μάτι πέφτει στα 12 καταπληκτικά εξώφυλλα του «Asante», με τον τόνο στην παραλήγουσα και το «ευχαριστώ» στον τίτλο προς τους αναγνώστες αλλά και όλους τους Ελληνες.

«Θέλαμε το περιοδικό να είναι η σύνδεση της Ελλάδας με την Αφρική, των παιδιών που έχουν μεγαλώσει ή γεννηθεί εδώ με τον τόπο απ’ όπου προέρχονται οι γονείς τους» λέει ο Νικόδημος Κίνιουα Μαϊνά, επικεφαλής ουσιαστικά της προσπάθειας. Γεννήθηκε στην Κένυα και οκτώ χρόνων προσγειωνόταν στην Ελλάδα, την οποία σήμερα αναγνωρίζει ως πατρίδα. Με σπουδές μάρκετινγκ, πατέρα ιερέα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και… ανορθόδοξες για τον μέσο Ελληνα ανησυχίες, βρέθηκε από την πρώτη Βουλή των Εφήβων το 1995, της οποίας διετέλεσε μέλος, να κυνηγά τη ζωή και να σκέφτεται τη δράση.

«Η Αφρική είναι όσα γνωρίζουμε: AIDS, φτώχεια, πείνα, δικτατορικά καθεστώτα, εμφύλιες συγκρούσεις. Δεν είναι όμως μόνο αυτά. Είναι και χαμόγελα, χρώματα, αισιοδοξία, πολιτισμός παρά τις δυσκολίες. Μέσα από το “Asante” θέλουμε να αναδείξουμε όλες τις πλευρές της». Επέλεξαν ως γλώσσα του περιοδικού τα ελληνικά, που μιλάνε καλύτερα και από γηγενή διαμαρτυρόμενο στον Αγιο Παντελεήμονα, γράφουν τις σκέψεις τους και σελιδοποιούν την ψυχή τους στις 52 σελίδες κάθε τεύχους.

Εργαζόμενοι το πρωί σε διάφορες δουλειές, μόνιμες ή του ποδαριού – «ναι, προλαβαίνω την ερώτησή σου: κάποιοι πουλάνε και CD» –, το βράδυ «τσοντάρουν» χρόνο και χρήμα από τα πενιχρά 700 ευρώ τους, στην καλύτερη των περιπτώσεων, για να βγάλουν το «Asante», να γράψουν για το απαρτχάιντ, τις διαδηλώσεις στη Μαδαγασκάρη, την παγκόσμια οικονομική κρίση αλλά και το σεξ στην Αφρική.

Τα προβλήματα των παιδιών μεταναστών δεύτερης γενιάς δεν τους αφήνουν αδιάφορους. Γεννημένοι στην Ελλάδα, αλλά όχι και έλληνες πολίτες. Παιδιά που έχουν έρθει μέσω προγραμμάτων, της Εκκλησίας, της ελληνικής ιεραποστολής, και όμως βρίσκονται γραφειοκρατικώς κρεμασμένα. Παιδιά που γεννήθηκαν εδώ από μετανάστες γονείς, αλλά δεν έχουν ελληνικό δελτίο ταυτότητας.

Ο Νικόδημος και ο δίδυμος αδελφός του έκαναν ταυτόχρονα αίτηση για έκδοση ταυτότητας, περίπου το 1994. Του αδελφού του εγκρίθηκε έπειτα από 15 χρόνια, η τύχη της δικής του αγνοείται. Κυκλοφορεί ακόμη με το διαβατήριο ξένης χώρας. «Οποιος ζει τόσα χρόνια στην Ελλάδα και δεν έχει επιλέξει να φύγει είναι πλέον Ελληνας. Κάποιος που γεννήθηκε από έναν εκ των δύο γονιών Ελληνα είναι Ελληνας. Κάποιος που γεννήθηκε στην Ελλάδα είναι Ελληνας. Και όμως, ο πατέρας καλείται να αναγνωρίσει το παιδί στο μαιευτήριο διότι η μητέρα είναι παράνομη. Παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα λαμβάνουν μόνο ληξιαρχική πράξη γεννήσεως και όχι πιστοποιητικό» λένε τα παιδιά του «Asante». Σε ορισμένες περιπτώσεις αναφέρεται επίσης ότι ζητήθηκε από δημόσιες υπηρεσίες για διάφορες υποχρεώσεις πιστοποιητικό γέννησης από τη χώρα καταγωγής των γονέων τους, παρ’ ότι τα παιδιά γεννήθηκαν στην Ελλάδα!

Τα προβλήματά τους εντοπίζονται κυρίως στο θέμα της γραφειοκρατίας και όχι τόσο στην υποδοχή τους από τον κόσμο. «Οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει την παρουσία μας εδώ, οι Αφρικανοί έρχονται σταθερά από το 1970 και μετά, και επειδή δεν δημιουργούν προβλήματα ήταν πάντα αποδεκτοί» λέει ο Αλί Κουλίμπαλι από το Μάλι, ο οποίος ακόμη θυμάται με συγκίνηση τις πρώτες ημέρες του στην Καβάλα, όταν κανένας ντόπιος δεν τον άφηνε να πληρώνει όπου και αν πήγαινε. Η σημερινή κατάσταση πάντως προβληματίζει και τον ίδιο. «Ούτε εμένα μου αρέσει. Ούτε εγώ μπορώ να κυκλοφορήσω στον Αγιο Παντελεήμονα. Και όταν υπάρχουν προβλήματα με μετανάστες, γνωρίζω ότι ο Αφρικανός θα είναι πρώτος στο στόχαστρο. Είναι αυτός άλλωστε που ξεχωρίζει λόγω χρώματος».

Στην προσπάθεια συνδράμουν και πολλοί Ελληνες. Ανθρωποι που δεν ξεχωρίζουν τον συνάνθρωπό τους από το χρώμα της επιδερμίδας τους ή τον τόπο καταγωγής τους και που βρήκαν την ιδέα του «Asante» ενδιαφέρουσα. «Η Αφρική ταιριάζει στους Ελληνες» λέει ο Νικόδημος. «Εχουμε παρόμοια ψυχοσύνθεση. Είμαστε εξωστρεφείς, φωνακλάδες, φιλόξενοι, μιλάμε έντονα, εκεί που είμαστε εκνευρισμένοι βάζουμε τα γέλια, τρέχουμε στους δρόμους και οδηγούμε παλαβά. Εντάξει, είμαστε λίγο πιο μαύροι» λέει ο Νικόδημος. «Και ο τίτλος, που σημαίνει “ευχαριστώ” στα σουαχίλι, είναι ο δικός μας τρόπος να ευχαριστήσουμε τη χώρα που μας έχει υποδεχτεί, τους ανθρώπους που μας βοήθησαν, εκείνους που μας διαβάζουν αλλά και όσους αφιερώνουν προσωπικό χρόνο για αυτή την προσπάθεια» συμπληρώνει ο Αλί.

Το «Asante» ασχολείται προς το παρόν μόνο με τα θέματα των Αφρικανών, διατηρώντας όμως επαφές με άλλες οργανωμένες κοινότητες μεταναστών και σχεδιάζοντας κοινές δράσεις. Το 2007, το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών υπολόγιζε σε περίπου 15.000 τους αφρικανούς μετανάστες στην Ελλάδα, αν και στην καταμέτρηση δεν είχαν συμπεριληφθεί και οι μετανάστες δεύτερης γενιάς όπως ο Νικόδημος ή παιδιά που γεννήθηκαν εδώ.

Στη σύνταξη και στη δημιουργία συμμετέχουν Αφρικανοί όλων των εθνοτήτων, καταρρίπτοντας και τον (τηλεοπτικό) μύθο περί φυλετικών διαφορών μεταξύ ορισμένων κρατών της Μαύρης Ηπείρου. Επεισόδια και εντάσεις μεταξύ Σουδανών και Σομαλών ή άλλων φυλετικών ομάδων δεν έχουν θέση στο «Asante». Αλλωστε και στην Ομόνοια ελάχιστοι εκτιμούν βάσιμα ότι τα επεισόδια προηγούμενων μηνών δημιουργήθηκαν εξαιτίας φυλετικών διαφορών και όχι λόγω διαφορών στη μοιρασιά των στεκιών πώλησης ναρκωτικών…



Εναν χρόνο μετά την κυκλοφορία του περιοδικού οι στόχοι της ομάδας εξελίσσονται. Αναζητείται ήδη το επόμενο βήμα, με όνειρα πολλά και ιδέες καλές. Για τον Νικόδημο και τον Αλί ένα όνειρο που θα ήθελαν να δουν να πραγματοποιείται με τη συνεργασία της ελληνικής πολιτείας είναι η δημιουργία στο κέντρο της Αθήνας ενός Κέντρου Εξυπηρέτησης Πολιτών για τους αφρικανούς μετανάστες, οι οποίοι θα μπορούν στις γλώσσες τους και δίχως τον φόβο της δημόσιας υπηρεσίας να πληροφορούνται λεπτομέρειες για όσα τους απασχολούν. Επισήμως και ανεπισήμως. Στόχος, ή στοίχημα αν θέλετε, είναι και μια συνέντευξη με τον Γιώργο Καρατζαφέρη. «Εμείς είμαστε ανοιχτοί στον διάλογο» λέει ο Αλί. «Θέλουμε να ακούμε τις γνώμες των άλλων, να τις καταγράφουμε. Ακόμη και τις πιο διαφορετικές. Εκείνοι;».

Το μεγαλύτερο άγχος τους αυτές τις ημέρες είναι το οικονομικό: «Τα έξοδα βγαίνουν από την τσέπη μας» λέει ο Αλί. «Λειτουργούμε ως ένα κανονικό free press, δεχόμαστε διαφημίσεις, αλλά ακόμη δεν έχουμε πάρει το… θάρρος να χτυπάμε πόρτες και να ζητάμε. Δεν μας αρέσει να παρακαλάμε. Δεν είμαστε κακομοίρηδες. Μόνο ό,τι έρθει από φίλους και γνωστούς». Και όχι, δεν μοιράζουν CD μαζί με το περιοδικό…
Δημοσιεύθηκε στο BHMagazino