«Εμπρηστής», το ίδιο το κράτος

Εδώ και δεκαετίες τα πιο πολλά «ανεπτυγμένα» κράτη έχουν αναπτύξει συστήματα πρόβλεψης και άμεσης επέμβασης για να σβήνουν έγκαιρα τις φωτιές.
Στην Ελλάδα, όπως προκύπτει από τα συμπεράσματα μελέτης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το κράτος όχι μόνο αρνείται να θέσει σε εφαρμογή παρόμοιους σύγχρονους μηχανισμούς που έχουν ήδη ετοιμαστεί αλλά και μετατρέπεται το ίδιο σε... εμπρηστή.

*Οπως επισημαίνεται, πίσω από πολλούς «υποτιθέμενους» εμπρησμούς καλύπτονται οι νομικά «αρμόδιοι»: οι υπηρεσίες δασοπροστασίας που βρίσκονται σε πλήρη διάλυση, οι δήμοι με την κακή διαχείριση των απορριμμάτων και η ΔΕΗ με την απουσία έργων πρόληψης των βραχυκυκλωμάτων.

*Στα παραπάνω συμπεράσματα καταλήγει μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από το 2004 με απόφαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.

Πρόκειται για ερευνητικό πρόγραμμα του εργαστηρίου Δασικής Πολιτικής του ΑΠΘ με τίτλο «Ανάπτυξη Εμπείρου Συστήματος Ανάλυσης κοινωνικο-οικονομικών και πολιτιστικών παραγόντων, καθώς και του νομοθετικού πλαισίου για τη λήψη αποφάσεων στον τομέα πρόληψης των δασικών πυρκαγιών της χώρας». Η μελέτη ολοκληρώθηκε το 2006 και κατατέθηκε στο γραφείο του πρωθυπουργού, χωρίς έκτοτε να χρησιμοποιηθεί από κάποια κρατική αρχή.

*Ετσι, η Ελλάδα προς το παρόν βασίζει την προσπάθεια πρόβλεψης των πυρκαγιών στους χάρτες επικινδυνότητας που κατατάσσουν κάθε νομό από το 1 έως το 5, ανάλογα με τα μετεωρολογικά στοιχεία και την ταχύτητα του ανέμου.

Τα στοιχεία δημοσιοποιούνται σε νομαρχίες και πυροσβεστική, χωρίς να υπάρχει στη συνέχεια ένα σύστημα συντονισμένης υποχρεωτικής αντίδρασης.

*Αντιθέτως, σύμφωνα με τους ερευνητές του ΑΠΘ, το σύστημα που προτείνουν δίνει δύο φορές κάθε ημέρα δείκτες επικινδυνότητας (πιθανότητα ανάφλεξης, αναμενόμενη ταχύτητα διάδοσης, δυσκολία κατάσβεσης, πιθανές απώλειες) για συγκεκριμένη περιοχή και όχι όπως συμβαίνει σήμερα, ανά νομό (π.χ. ειδικά για την Πάρνηθα ή τον Υμηττό) με βάση τους οποίους πρέπει υποχρεωτικά να διαμορφώνεται η δράση όλων των εμπλεκόμενων αρχών.

*Ξεκινά από την απλή ετοιμότητα με τηλεφωνική επικοινωνία, την άμεση επιφυλακή, τη ματαίωση εργασιών στα δάση, ή στο υψηλότερο επίπεδο κινδύνου, τη λήψη προληπτικών μέτρων όπως -ακόμη και- η μετακίνηση στην περιοχή δυνάμεων πυρόσβεσης πριν ξεσπάσει η υποτιθέμενη πυρκαγιά αν ο κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος.

*Στόχος του συστήματος είναι η άμεση παρέμβαση, καθώς έχει αποδειχθεί ότι για να είναι αποτελεσματική η πυρόσβεση πρέπει να υπάρξει αντίδραση το πολύ μέσα στα πρώτα 15 λεπτά, κάτι που σήμερα πολύ σπάνια είναι εφικτό καθώς δεν υπάρχει ένα σύστημα κινδύνου και αντίδρασης.

*Παρόμοια συστήματα έχουν αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες σε πολλά κράτη. Από τις πρώτες χώρες που ανέπτυξαν μια σύνθετη μέθοδο πρόβλεψης είναι η Αυστραλία (1966), ακολούθησαν από το 1977 οι ΗΠΑ, ενώ ο Καναδάς εφαρμόζει από το 1987 ανάλογο σύστημα, όπως και η Ρωσία, η Γαλλία (από το 1990), η Πορτογαλία και η Ιταλία (1984).

Το πρόγραμμα, προτείνει και μία σειρά από θεσμικά μέτρα για τον περιορισμό των παραγόντων που αποτελούν με βάση τα στοιχεία και την πιο συχνή αιτία των πυρκαγιών:

*Ρύθμιση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των δασών και των δασικών εκτάσεων με παράλληλο προσδιορισμό αυτών κατά τρόπο τελεσίδικο και μη αναστρέψιμο (σύνταξη δασικών χαρτών - κτηματολόγιο).

*Δημιουργία βοσκοτόπων εκεί όπου εδαφολογικοί παράγοντες το επιτρέπουν και υπάρχει υψηλή απόδοση για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.

*Οικολογική διαχείριση σκουπιδιών (το 2004 η καύση απορριμμάτων οδήγησε σε 118 πυρκαγιές).

*Μεγάλος αριθμός πυρκαγιών (80 περιστατικά μόνο το 2004) εκδηλώνονται κυρίως σε απρόσιτες περιοχές από βραχυκυκλώματα στα δίκτυα της ΔΕΗ. Προτείνεται μεταξύ άλλων να δημιουργηθούν υπόγεια δίκτυα, να γίνεται έλεγχος των ασφαλειών και η συνένωση των καλωδίων.

*Συστήνονται μέτρα δασοπονικού χαρακτήρα, δηλαδή αφαίρεσης της πλεονάζουσας βιομάζας ώστε να μην παίρνουν εύκολα φωτιά και το πρόβλημα να περιορίζεται εύκολα.
Της ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΔΔΑ


-