Για την αυτονομία της τάξης

Από την εποχή που με την αδερφή μου και τα ξαδέρφια δουλεύαμε για το σόι στα χωράφια, στο σιδεράδικο του τεχνίτη μπαμπά και στην μοδίστρα μάνα, με ή χωρίς άμεση χρηματική ανταμοιβή, μέχρι σήμερα που δουλεύουμε στην άγρια αγορά, αυτό που γινόταν ,δίχως συνείδηση αλλά και αυτό που γίνεται με συνείδηση είναι να αυτοριθμίζουμε την ζητούμενη 'εργασία'.
Σχεδόν αδιαφορώντας για τις επίσημες εντολές ή νόρμα, την δουλειά την κάνουμε και η παρέμβασή μας , 'διορθώνει' τις εργοδοτικές- διευθυντικές εντολές.
Αυτό δε το κάνουμε για να την σπάσουμε στην εργοδοσία ούτε γιατί μας το ζητάει, το κάνουμε για να βγει η δουλειά, για να μην ταλαιπωρούμαστε αλλά και γιατί έχουμε την δυνατότητα, τον έλεγχο της δουλειάς, τουλάχιστον στο κομμάτι που μας αντιστοιχεί.
Αν αποφασίσουμε να εκτελέσουμε με ακρίβεια τις εντολές του διευθυντή (job descrieption) το μόνο σίγουρο είναι ότι η δουλειά δε θα γίνει. 'Όπου δοκιμάστηκε ως μοχλός πίεσης ( απεργία ζήλου), η παραγωγή φράκαρε και η εργοδοσία φρίκαρε.
Πέρα από το να δούμε την αυτορύθμιση ως μορφή πάλης αξίζει να την δούμε ως τον πυρήνα της αυτοοργάνωσης της εργατικής τάξης για την χειραφέτηση, την αυτονομία της. Η εμπειρία των εργαζόμενων (που βιώνουν τον αγώνα ως καθημερινή υπόθεση και όχι ως μια γραφειοκρατική διεκπεραίωση ενός αιτήματος) είναι πιο χρήσιμη από την συνδικαλιστική εμπειρία των πολύχρονων επαγγελματιών της ΓΣΕΕ που μας διασφάλισαν τα 0,80 λεπτά του ευρώ την εργάσιμη ημέρα.
Η οργάνωση της εμπειρίας των εργαζομένων με σκοπό την συλλογική αντιμετώπιση της εργασίας, χρειάζεται να απελευθερωθεί από τον σημερινό τρόπο οργάνωσης.
Ο κυρίαρχος τρόπος οργάνωσης είναι αστικός, χαρακτηρίζεται και καθορίζεται από το αντιπροσωπευτικό σύστημα, αποφεύγει την κουβέντα για το περιεχόμενο της εργασίας, αναθέτει εξουσίες, ρόλους, υπηρετεί αυτήν την οικονομία και αποφεύγει τις άλλες του ταυτότητες χάνοντας την δυνατότητα ενός κοινωνικού ιστού.

Η αντιμετώπιση του προλεταριάτου ως στοιχείο της παραγωγής, παρουσιάστηκε από τον Μαρξ στο έργο του 'Το Κεφάλαιο', για λόγους καθαρά επιστημολογικούς και όχι για να το μετατρέψει σε κάτι ανήμπορο. Αντιθέτως όπως γράφει το 1871 στην εισήγηση του προς την Διεθνή, η κομμούνα είναι ο τρόπος οργάνωσης, για όλο το κόσμο και οι εργάτες είναι στοιχείο ανατροπής και όχι ρυθμιστής της πολιτικής οικονομίας.

Ο δημοκρατικός τρόπος που προέκυψε από την κομμούνα και τους συμβουλιακούς κομμουνιστές, αντικαταστήθηκε από σωματεία που δεν ζουν από την συνέλευση και το κουμάντο το κάνει το προεδρείο με το διοικητικό συμβούλιο δηλαδή ονομαστικά 5 με 7 άτομα για δύο-τρία χρόνια...

Αν για παράδειγμα ένα σωματείο που έχει 500 μέλη συνεδριάζει μόνο για να εκλέξει προεδρείο, αυτό σημαίνει ότι δεν κουβεντιάζει για την εργασία και το περιεχόμενο, ούτε ανιχνεύει τις αντιθέσεις που δημιουργούνται ώστε να οργανώσει τις απαιτήσεις, χάνει το 'φυσικό' του περιβάλλον, τον προσανατολισμό και βρίσκεται ήδη αφοπλισμένο και ηττημένο.

Εμείς το προλεταριάτο, (με ή δίχως πτυχίο ) είτε δουλεύουμε σε 'επιλογής μας' έργο είτε όχι, δίνουμε έναν διαρκή αγώνα μέσα από την καθημερινή διαπάλη να συνεννοηθούμε με το υπόλοιπο εργατικό δυναμικό, να δημιουργηθεί το κατάλληλο περιβάλλον, να μάθουμε να κουβεντιάζουμε μεταξύ μας τα προβλήματα μπας και τα λύσουμε.

Οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουμε προβλήματα από το σπίτι ως την δουλειά και αντίστροφα. Η καθημερινότητα στο αστυακό περιβάλλον και οι κοινωνικές υποχρεώσεις στην καταναλωτική κοινωνία, δημιουργούν εξαρτήσεις και αποξένωση, ώστε τα προβλήματα να γίνονται τόσα που να μη ξέρουμε από που να ξεκινήσουμε.

Να ξεκινήσουμε από την αύξηση του μισθού; τον απεγκλωβισμό στη μετακίνηση-συγκοινωνία; να απομαγευτούμε από τα εμπορεύματα; να βρούμε χρόνο, να τον χάσουμε; να τραφούμε υγιεινά; να διασκεδάσουμε; να γίνουμε πιο ωραίοι ως άνθρωποι, δημιουργικοί, να φροντίσουμε το περιβάλλον, να ερωτοτροπήσουμε, να κάνουμε φιλίες, νέες κοινωνικές σχέσεις;...

Και για να ξεκινήσουμε από τον μισθό θα πρέπει να συνομιλήσουμε όλο το εργατικό προσωπικό, όχι μόνο ειδήμονες (και εξαιρώντας τους διευθυντές όπως τους εργοδότες) και αν συνομιλήσουμε δε θα θέλουμε να πούμε κάτι και για την δουλειά;

Γίνεται όμως κάτι τέτοιο με τον τρόπο που είναι οργανωμένο το προλεταριάτο και τους στόχους που έχει και μάλιστα από εργαζόμενους που για δεκαετίες καλούνται μόνο για να εκλέξουν ηγεσία-προεδρείο και να κάνουν τυπικούς περιπάτους στις απεργίες;

Ο φετιχισμός της μορφής του συνδικαλιστικού αγώνα, η αλλοτρίωση από τον τρόπο οργάνωσης και η αποξένωση είναι το αδιέξοδο που βιώνει η εργατική τάξη σήμερα και κοιτιέται αμήχανα.

Όμως αν τα καταφέρουμε και οργανωθούμε και το σωματείο γίνει μια ζωντανή διαδικασία αμεσοδημοκρατική με τους στόχους όμως που έχει, είναι αρκετό για το προλεταριάτο; ή θα μείνουν τα προβλήματα της καθημερινότητας άλυτα καθότι δεν είναι εργατικά και στους άμεσους στόχους;

Το προλεταριάτο στην κλασική εργασία έχει άλλα δύο οχτάωρα την μέρα με πολλά προβλήματα και όλο αυτό το πακέτο προβλημάτων το έχει καθηλώσει, το έχει αλλοτριώσει.

Αυτή η καθήλωση από την καθημερινότητα και την δουλειά, μαζί με την απουσία της οργανωμένης συζήτησης, (για το περιεχόμενο της ζωής και την απελευθέρωσή από τα προβλήματα) έχει μετατρέψει το προλεταριάτο σε ανήμπορο.

Βασικά η κλασική εργασία ως αποτέλεσμα των εργατικών κατακτήσεων του προηγούμενου αιώνα έχει αμφισβητηθεί από τις δυνάμεις του κεφαλαίου προς χειρότερη κατεύθυνση για το προλεταριάτο και έτσι μας έχει προκύψει ένα νέο προλεταριάτο σε νέες εργασίες και παλαιότερες, όμως δίχως δικαιώματα και δίχως να επικοινωνεί με το ήδη οργανωμένο, προλεταριάτο.

Πρέπει ως εργαζόμενοι να καταλάβουμε ότι “κάτω από τον καπιταλισμό θα υφίσταται πάντοτε ένα πρόβλημα ενοποίησης των αγώνων που διεξάγονται από διαφορετικές κατηγορίες εργαζόμενων, οι οποίοι δεν βρίσκονται και δε θα βρεθούν ποτέ σε άμεσα ταυτόσημες καταστάσεις.”*

Τα προβλήματα είναι δηλαδή περισσότερα και διαφορετικού τύπου από αυτά που αναγνωρίζει και διαπραγματεύεται η ηγεσία του εργατικού κινήματος και είναι λογικό, γιατί η ηγεσία ξεκομμένη από την εργασία δίχως φρέσκες δικές της εμπειρίες και με πολλά προνόμια, δεν μπορεί να εκφράσει το προλεταριάτο αλλά μόνο την γραφειοκρατική αντίληψη και με σκοπό την ρύθμιση της εργασίας στο βωμό της πολιτικής οικονομίας, δηλαδή, στην καλύτερη περίπτωση, για καλύτερες συνθήκες σ αυτό το σύστημα.

Το διπλά κυριαρχούμενο προλεταριάτο ζώντας στην κοινωνία του εμπορεύματος ως εμπόρευμα και άνθρωπος μαζί, πρέπει να στρέψει το βλέμμα του στον εαυτό του, στις δυνατότητες που έχει ως τάξη και είναι αρκετές για να απελευθερωθούμε από τα προβλήματά μας.

Αρκεί να αλλάξουμε τον τρόπο που προσεγγίζουμε την τάξη, την κοινωνική μας κατάσταση, να αλλάξουμε τον τρόπο που συζητάμε τα προβλήματά μας, να μη θέλουμε την ηγεμονία αλλά την αλληλεπίδραση, την διαβούλευση. Να αφήσουμε την αντιπροσώπευση και η άμεση δημοκρατία θα ορίζει την εκπροσώπηση όπως και το τι να κάνουμε.

Να μάθουμε να συζητάμε τα υπόλοιπα προβλήματα σε συνελεύσεις γειτονιάς, λαϊκές συζητήσεις για την οργάνωση και αντιμετώπιση της καθημερινότητας, με σκοπό όχι μόνο την επίλυσή τους αλλά και την αναζήτηση των αιτιών.

Η εξέγερση του Δεκέμβρη μας θύμισε ότι όταν στην καταναλωτική κοινωνία οι καταναλωτές δεν καταναλώνουν εμπορεύματα τότε έχουμε κρίση και όπως έλεγε ο Μαρξ*, να μη ξεχνάμε ότι η παραγωγή ρυθμίζεται από την ιδιοτροπία και το γούστο, να μη ξεχνάμε τις 'εκλεπτυσμένες ανάγκες' και ότι η χρήση είναι που καθορίζει την αξία ενός πράγματος και η μόδα καθορίζει την χρήση.

Δεν είναι σωστό να διαμαρτυρόμαστε για την καταστροφή των εμπορικών καταστημάτων από ανθρώπους που είναι εκτός αυτής της εμπορικής κατάστασης και αποκλεισμένοι από την οικονομική και πολιτική τάξη πραγμάτων. Η συμβολική γλώσσα μιας εξέγερσης όπως η επίθεση στα αστυνομικά τμήματα και η καταστροφή των εμπορικών καταστημάτων είναι για ανάλυση και όχι για καταγγελία.

Αν θέλει η αριστερά να συμβάλει θα πρέπει να βάλει τις δυνάμεις της να λειτουργήσουν προωθητικά για να συνευρεθούν όπου μπορούν (σχολεία, δήμοι, κινηματογράφοι...) αποκλεισμένοι και εγκλωβισμένοι- εργαζόμενοι, σε κοινές συζητήσεις για κοινές λύσεις, γιατί 'σε τελική ανάλυση, η αντικειμενική ανάλυση είναι εκείνη που υπόκειται στην εμπειρική διότι οι συνθήκες από μόνες τους δεν είναι επαναστατικές, οι άνθρωποι είναι επαναστάτες και το καθοριστικό ζήτημα είναι να μάθουμε πώς αυτοί προσαρμόζονται και μετασχηματίζουν τη συνθήκη τους'.**

Καρανίκας Νίκος