Τι τους θέλουμε τους οικονομολόγους;

Oι οικονομολόγοι σε μεγάλο βαθμό απέτυχαν να προβλέψουν τη χειρότερη οικονομική κρίση από τη δεκαετία του 1930. Τώρα δεν μπορούν να συμφωνήσουν για τον καλύτερο τρόπο επίλυσής της. O κόσμος αρχίζει να αναρωτιέται: Σε τι χρησιμεύουν οι οικονομολόγοι έτσι κι αλλιώς; Ένας επισκέπτης έγραψε πρόσφατα σε ένα blog για τη στεγαστική αγορά ότι οι οικονομολόγοι έκαναν χειρότερη δουλειά στις προβλέψεις τους απ΄ ό,τι ο πατέρας του, που δεν έχει τυπική εκπαίδευση, ή η μητέρα του, η οποία πήγε μέχρι τη δεύτερη τάξη. «Oι οικονομολόγοι που δεν είδαν αυτές τις εξελίξεις θα πρέπει να επανεξετάσουν την αξία της εκπαίδευσής τους και να επιλέξουν κάτι χρήσιμο για την κοινωνία, όπως ίσως να αρχίσουν να καλλιεργούν λαχανικά», έγραψε στο patrick.net.
Για να είμαστε δίκαιοι, δεν μπορούμε να περιμένουμε από τους οικονομολόγους να προβλέπουν το μέλλον με κάθε είδος ακρίβειας. O κόσμος είναι απλώς πολύ πολύπλοκος για κάτι τέτοιο. Ωστόσο, συλλογικά, θα έπρεπε να είναι σε θέση να προειδοποιήσουν για τους μελλοντικούς κινδύνους. Και όταν πλέον η καταστροφή χτυπά, θα έπρεπε να γνωρίζουν τους τρόπους αντίδρασης.

Πράγματι, οι άνθρωποι στρέφονται στους οικονομολόγους σε εποχές όπως αυτή που ζούμε ακριβώς λόγω του τολμηρού ισχυρισμού τους ότι γνωρίζουν πώς να αποτρέψουν τη διολίσθηση της οικονομίας σε μια νέα Μεγάλη Ύφεση.

Ωστόσο, επτά δεκαετίες μετά τη Μεγάλη Ύφεση, οι οικονομολόγοι δεν έχουν καταλήξει σε συναίνεση για τα διδάγματα εκείνης της περιόδου. Και οι διαφωνίες έχουν ενταθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Για να καταπολεμήσουν την ύφεση, ο πρόεδρος της Federal Reserve, Ben Bernanke, ο υπουργός Oικονομικών, Timothy F. Geithner, και ο επικεφαλής του Εθνικού Oικονομικού Συμβουλίου, Lawrence Summers, δοκιμάζουν έναν καινοτόμο συνδυασμό μαζικής δημοσιονομικής επέκτασης και ακραίας νομισματικής πολιτικής. Αν αυτό οδηγήσει και πάλι στη διατηρήσιμη ανάκαμψη θα γίνουν ήρωες. Προς το παρόν, πάντως, το γεγονός ότι κατέφυγαν σε μέτρα πολιτικής τα οποία τόσο σε μέγεθος όσο και σε στόχευση είναι εντελώς έξω από το εύρος της μελέτης των οικονομολόγων είναι ανησυχητικό.

Οι οικονομολόγοι από την πλευρά τους υποστηρίζουν, με κάποια υπερβολή, ότι τα μέτρα είναι υπερβολικά αισιόδοξα έως ουτοπικά και έχουν πολιτική στόχευση. Ισχυρίζονται ότι κατέχουν τη γνώση, χωρίς ωστόσο αυτό να δικαιολογείται από τις δεξιότητες ή τις πρώτες ύλες που έχουν στη διάθεσή τους. Πολλοί υποθέτουν ότι οι άνθρωποι συμπεριφέρονται όπως ο μυθικός homo economicus, που είναι υπεραναλυτικός και παντογνώστης. Και παίρνουν θέσεις σε διενέξεις που ουσιαστικά παγώνουν την πρόοδο της έρευνας.